Το ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ είναι μια τριμηνιαία πολιτιστική έκδοση για την Ιστορία, την Τέχνη, τα Γράμματα και τον Πολιτισμό της καθημερινότητας.
EDITORIAL
της Σταύρου Ανδρεάδη
Οδός Κασσάνδρου
Για να καταλάβεις την πόλη πρέπει να φύγεις μακριά από το κέντρο της.
Η οδός Κασσάνδρου είναι στενή και χτισμένη με πολυκατοικίες της δεκαετίας του ’50. Ασφυκτικά εγκλωβισμένα ανάμεσά τους βρίσκονται μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης: η Αίγλη, το Αλατζά Ιμαρέτ. Λίγο πιο κάτω ο Άγιος Δημήτριος.
Οι όψεις των κτιρίων, μέχρι εκεί που φτάνει το χέρι, είναι γεμάτες με ακατάληπτα ιερογλυφικά σε έντονα χρώματα. Άγρια και επιθετικά σχήματα, γεμάτα μύτες και γωνίες. Ό,τι έχει απομείνει κενό συμπληρώνεται με βρισιές οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων και προκηρύξεις αναρχικών. Στις βιτρίνες των μαγαζιών, που κλείνουν το ένα μετά το άλλο, σαν αγγελτήρια κηδείας θαρρείς, εκατοντάδες αφίσες – κουρέλια, που “διαφημίζουν” ό,τι μπορεί να βάλει ο νους. Το ίδιο σε κολώνες, κάδους απορριμμάτων και στάσεις λεωφορείων.
Στα στενά πεζοδρόμια, οι σουρεαλιστικής γελοιότητας κίτρινες αυλακωτές τσιμεντόπλακες – δείγμα μιας υποτιθέμενης”ευαισθησίας” της Πολιτείας. Στις πλάκες αυτές τυφλός δεν διανοήθηκε να περπατήσει ποτέ, όχι τόσο γιατί θα κινδυνεύσει η σωματική του ακεραιότητα όσο γιατί θα νιώσει με τον χειρότερο τρόπο τη μειονεξία του, πέφτοντας πάνω σε παρκαρισμένα μηχανάκια, κάσες των σούπερ μάρκετ ή κολώνες της ΔΕΗ.
Στο οργωμένο απ’ τα σκαψίματα υπηρεσιών (που δεν θέλησαν ποτέ να συντονιστούν) οδόστρωμα κινείται ένα αγριεμένο ποτάμι αυτοκινήτων. Οδηγοί σταματούν ξαφνικά στη μέση του δρόμου, ανοίγουν την πόρτα και φεύγουν. Με βλέμμα θολό, έτοιμοι για καυγά, αν κάποιος διανοηθεί να πει κάτι.
Μερικά υπολείμματα πάρκων και λιγοστές παιδικές χαρές ρημάζουν συναντώντας την πλήρη αδιαφορία όλων.
Δεν είναι δυστυχώς οικονομικά τα αίτια αυτής της κατάστασης, ή τουλάχιστον δεν είναι μόνο οικονομικά. Σε πολύ πιο φτωχικές εποχές, οι νοικοκυρές έβγαιναν και σκούπιζαν τα πεζοδρόμια έξω απ’ τα σπίτια τους. Οι άνθρωποι σήμερα έχουν χάσει πια το όραμα, το κουράγιο και την ελπίδα τους. Δεν εμπιστεύονται κανέναν και δεν τους εμπνέει τίποτα. Έχουν φθάσει στο σημείο να μην αγαπούν τη γειτονιά όπου ζουν, ίσως δεν αγαπούν πια ούτε την ίδια τους την πόλη. Αν τους δινόταν η ευκαιρία, πιστεύω ότι θα έφευγαν χωρίς ούτε να γυρίσουν να κοιτάξουν πίσω τους.
Σ’ αυτή τη μαύρη και επικίνδυνη εποχή, είναι θλιβερή η απουσία της πνευματικής ηγεσίας της χώρας. Πού είναι άραγε όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, οι μεγαλόσχημοι ακαδημαϊκοί μας, οι κορυφαίοι του λόγου και της τέχνης; Αυτοί που, πολύ περισσότερο από τους πολιτικούςή τους οικονομολόγους, θα έπρεπε να είναι από καιρό σε συναγερμό. Να έχουν ψάξει τρόπους να μιλήσουν με απλά και κατανοητά λόγια στους νέους, να διεκδικήσουν τηλεοπτικό χρόνο, να προσπαθήσουν να δώσουν ελπίδα και όραμα. Να σηκωθούν επιτέλους από το βόλεμα της πολυθρόνας του γραφείου τους και των ανούσιων μεταξύ τους επαφών. Να βγουν έξω, στη σκληρή πραγματικότητα της ζωής, εκεί όπου τελικά κρίνονται όλα.
Στην οδό Κασσάνδρου.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Εκδότης
Σταύρος Ανδρεάδης
Διευθύντρια Έκδοσης
Όλγα Ταμπουρή- Μπάμπαλη
Συντακτική Επιτροπή
Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Γιώργος Αναστασιάδης,Πελαγία Αστρεινίδου, Άρις Γεωργίου,Αρετή Λεοπούλου, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Γρηγόρης Πασχαλίδης, Ιφιγένεια Ταξοπούλου
Συνεργάτες
Yaghoub Alizadeh, Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Γιώργος Αναστασιάδης, Πελαγία Αστρεινίδου, Γιάννης Δ. Βανίδης, Άρις Γεωργίου, Ζωή Γεωργίου, Δέσποινα Δεληχατζόγλου, Gazmed Elezi, Γιάννης Επαμεινώνδας, Ρένα Ηλιάδου, Ελευθερία Θεοδωρούδη, Γιώργος Κορδομενίδης, Κωστής Κορνέτης, Κείμης Κρυωνάς, Κώστας Κωτσάκης, Αρετή Λεοπούλου, Λίνα Λιάκου, Θοδωρής Μάρκογλου, Λίνα Μυλωνάκη, Στράτος Νανόγλου, Θάνος Νόττας, Εμμανουήλ Παπαδόπουλος, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ρόζα Προδρόμου, Γιώργος Τούλας, Άννα Χατζηαγγελίδη
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
EDITORIAL
3 Οδός Κασσάνδρου
του Σταύρου Ανδρεάδη
ΠΟΡΤΡΕΤΟ
3 Στον μπαξέ μας είχαμε μια βερικοκιά όπου εκεί ανέβαινα και διάβαζα…
Μια συνομιλία του Γιώργου X. Χουρμουζιάδη με τον Κώστα Κωτσάκη
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ
14 Η Θεσσαλονίκη στα χρόνια του δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου
του Γιώργου Αναστασιάδη
ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
26 «Μιλούν τα μνημεία; Μνήμη και ζωή στην πόλη»; Μια έκθεση για τα μνημεία του άξονα της οδού Αριστοτέλους
της Ελευθερίας Θεοδωρούδη
32 Ανασκαφές στην πόλη: Μνημεία σε αναμονή
του Κώστα Κωτσάκη
38 Το ζύγισμα της αυτογνωσίας
του Ηρακλή Παπάίωάννου
42 Ο Άγιος Νικόλαος ο Τρανός της Μνήμης
του Κείμη Κρυωνά
44 Η φροντίδα των “άλλων” και οι ιστορίες τους: Μια πρώτη προσέγγιση με αφορμή τον Ξενώνα Υποδοχής Προσφύγων στη Θεσσαλονίκη
του Γρηγόρη Αμπατζόγλου
52 Η εικόνα της πόλης: Η “βιωματική” εμπειρία της Θεσσαλονίκης
Εννέα κείμενα για την πόλη από νέους που γεννήθηκαν μετά την μεταπολίτευση
της Πελάγιας Αστρεινίδου
55 Ένα παιχνίδι μνήμης σε μια πόλη που αλλάζει
της Λίνας Λιάκου
56 Ασκήσεις μνήμης
του Στράτου Νανόγλου
57 Η Θεσσαλονίκη ενσωματωμένη στα βιώματα ενός “άλλου”
του Gazmend Elezi
58 Έφυγα στα 19 και δεν ξαναγύρισα
της Ρόζας Προδρόμου
59 Δυο σκέψεις απ’ αλλού
του Θάνου Νόττα
60 Θεσσαλονίκη είναι η πόλη που γεννήθηκα
της Δέσποινας Δεληχατζόγλου
61 Θεσσαλονίκη. Μια πόλη, πάντα, σε εξέλιξη
της Ζωής Γεωργίου
62 Μετοίκησις
της Άννας Χατζηαγγελίδη
63 Θεσσαλονίκη: Στο φως και στο σκοτάδι
του Κωστή Κορνέτη
64 Δενδροπόταμος: Η γεωγραφική τρύπα
του Γιώργου Τούλα
ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
66 Εικονικές Εκθέσεις
της Αρετής Λεοπούλου
66 Ξεμάγεμα: Θρησκεία και σύγχρονη τέχνη Πρώτη εικονική έκθεση σε επιμέλεια Θοδωρή Μάρκογλου
72 Γιάννης Τσατσάγιας: Η πολυτιμότητα του ευτελούς μαύρου μπικ
του Άρι Γεωργίου
78 Σινεμά οπωσδήποτε! Καλλιεργώντας την κινηματογραφική εκπαίδευση στη νεοσύστατη Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης
της Λίνας Μυλωνάκη
84 Η παλιότερη φωτογραφία της Θεσσαλονίκης;
του Γιάννη Επαμεινώνδα
ΓΡΑΜΜΑΤΑ
89 Ποιήματα από το συρτάρι: Έλσα Κορνέτη
επιμέλεια: του Γιώργου Κορδομενίδη
90 Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου
του Γιώργου Κορδομενίδη
91 ΒΙΒΛΙΑ
του Γιώργου Αναστασιάδη