Το ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ είναι μια τριμηνιαία πολιτιστική έκδοση για την Ιστορία, την Τέχνη, τα Γράμματα και τον Πολιτισμό της καθημερινότητας.
ΤΕΥΧΟΣ
42
Ημερομηνία έκδοσης:
Δεκέμβριος 2012
Γλώσσα: Ελληνικά
Σελίδες: 128
Σχήμα/Διαστάσεις: 21×48
Τεύχος: 42
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 8.00
Έργο εξωφύλλου:
Τίτλος: Πυργόχειρο
Διαστάσεις: 23×29εκ.
Τεχνική: Φωτογραφία με ψηφιακή επεξεργασία
Βίκτωρ Κοέν, 2012
EDITORIAL
της Σταύρου Ανδρεάδη
Η οδυνηρή διαδικασία της αυτογνωσίας
Στη διάρκεια μιας κρίσης είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτούς που τη βιώνουν, είτε ως άτομα είτε ως κοινωνίες, να εκτιμήσουν στη σωστή τους διάσταση τα βαθύτερα αίτια που κρύβονται πίσω της. Η νηφάλια και ψύχραιμη σκέψη λείπει σε τέτοιες περιστάσεις. Πόσο αντικειμενικά άλλωστε μπορείς να αξιολογήσεις κάτι του οποίου ένα τμήμα είσαι και εσύ ο ίδιος;
Σε αναζήτηση αυτή της νηφάλιας σκέψης, ανατρέχω σε ένα κείμενο (απόσπασμα από συνέντευξη) του Κορνήλιου Καστοριάδη, ενός από τα κορυφαία ευρωπαϊκά πνεύματα του 20ού αιώνα.
Λέει για τους Έλληνες ο Καστοριάδης:
«[…] Η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.Χ. Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις, η ελληνική ελευθερία πεθαίνει… Βεβαίως, ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του παίζουν έναν κοσμοϊστορικό ρόλο. Κατακτούν την Ασία και την Αίγυπτο. Διαδίδουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία. Αλλά πολιτική ζωή, πλέον, δεν υπάρχει. Τα βασίλεια των διαδόχων του Αλέξανδρου, ως πολιτική συγκρότηση, είναι ουσιαστικά μοναρχίες.
Σε όλη τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής οι ελληνικές πόλεις, με λίγες περιθωριακές και παροδικές εξαιρέσεις, αποτελούν παιχνίδια στα χέρια ελληνιστικών δυναστειών. Ακολουθεί η ρωμαϊκή κατάκτηση, κάτω από την οποία οι ελληνικές πόλεις δεν έχουν παρά μόνον κοινοτική ζωή. Κατόπιν έρχεται η βυζαντινή αυτοκρατορία. Το Βυζάντιο είναι μια ανατολική, θεοκρατική μοναρχία, όπου η πολιτική ζωή περιορίζεται στις ίντριγκες της Κωνσταντινούπολης, του αυτοκράτορα, των “δυνατών” και των ευνούχων της αυλής.
Μετά το Βυζάντιο έρχεται η τουρκοκρατία. Στη διάρκειά της, όση εξουσία δεν ασκείται απ’ ευθείας από τους Τούρκους, ασκείται από τους κοτζαμπάσηδες (τους εντολοδόχους των Τούρκων), οι οποίοι κρατούν τους χωριάτες υποχείριους. Συνεπώς, ούτε σ’ αυτήν την περίοδο μπορούμε να μιλήσουμε για πολιτική ζωή. Όταν αρχίζει η Επανάσταση του 1821, διαπιστώνουμε από τη μια μεριά τον ηρωισμό του λαού και από την άλλη, σχεδόν αμέσως, την τεράστια αδυναμία να συγκροτηθεί μια πολιτική κοινωνία. Την επομένη της πτώσης της Τριπολιτσάς αρχίζουν οι εμφύλιοι πόλεμοι.
Η νομιμοφροσύνη και η αλληλεγγύη έχουν τοπικό και τοπικιστικό χαρακτήρα, ισχυρότερο συχνά από τον εθνικό. Βλέπουμε συχνά ότι οι πολιτικές κατατάξεις και διαιρέσεις είναι σχετικές με τα πρόσωπα των “αρχηγών” και όχι με ιδέες, με προγράμματα, ούτε καν με “ταξικά” συμφέροντα. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η στάση απέναντι στην εξουσία. Στην Ελλάδα, μέχρι και σήμερα, το κράτος εξακολουθεί να παίζει τον ρόλο του ντοβλετιού, δηλαδή μιας αρχής ξένης και μακρινής, απέναντι στην οποία είμαστε ραγιάδες και όχι πολίτες. Δεν υπάρχει κράτος νόμου και κράτος δικαίου, ούτε απρόσωπη διοίκηση που έχει μπροστά της κυρίαρχους πολίτες. Το αποτέλεσμα είναι η φαυλοκρατία ως μόνιμο χαρακτηριστικό. Η φαυλοκρατία συνεχίζει την αιωνόβια παράδοση της αυθαιρεσίας των κυρίαρχων και των “δυνατών”…»
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Εκδότης
Σταύρος Ανδρεάδης
Διευθύντρια Έκδοσης
Όλγα Ταμπουρή- Μπάμπαλη
Συντακτική Επιτροπή
Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Γιώργος Αναστασιάδης,Πελαγία Αστρεινίδου, Άρις Γεωργίου,Αρετή Λεοπούλου, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Γρηγόρης Πασχαλίδης, Ιφιγένεια Ταξοπούλου
Συνεργάτες
Γιώργος Αναστασιάδης, Πελαγία Αστρεινίδου, Ευθυμία Γεωργιάδου-Κούντουρα, Άρις Γεωργίου, Γιάννης Γκροσδάνης, Μιλτιάδης Ζερμπούλης, Βασίλης Ιωαννίδης, Γιάννης Καρατζόγλου, Γιώργος Κορδομενίδης, Σπύρος Λαζαρίδης, Αρετή Λεοπούλου, Τίνα Μανδηλαρά, Θούλη Μισιρλόγλου, Λίνα Μυλωνάκη, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Νίκος Πολίτης, Γιώργος Φράγκογλου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
EDITORIAL
3 Η οδυνηρή διαδικασία της αυτογνωσίας
του Σταύρου Ανδρεάδη
1912-2012: 100 ΧΡΟΝΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
4 Αντί χαρτογράφησης: αναδιατυπώσεις ερωτημάτων για την «εικαστική Θεσσαλονίκη» (1975-2000)
της Θούλης Μισιρλόγλου
10 Πίσω από τη σκηνή. Το άτυπο μέτωπο
του Αρι Γεωργίου
18 Ιστορία ενός βιβλίου, ιστορία μιας πόλης ή Η μοντερνιστική και νεωτερική ματιά στην πεζογραφία της Θεσσαλονίκης
της Τίνας Μανδηλαρά
22 Η Ασίνη… της Θεσσαλονίκης (1974-2011:Ταξίδια με τις θεατρικές ομάδες της Θεσσαλονίκης)
του Γιώργου Φράγκογλου
30 Θεσσαλονίκη, μια πόλη με παράδοση στο… skate
της Αρετής Λεοπούλου
36 Ιχνηλατώντας τις μνήμες ενός αιώνα. Ανθρώπινες ιστορίες: Βαγγέλης Ζόγκας
του Αρι Γεωργίου
44 Η Θεσσαλονίκη των Κινηματογραφικών Αστέρων: Από το εγχώριο σταρ σύστεμ στη Ρίτα Χέιγουορθ
της Λίνας Μυλωνάκη
56 20 χρόνια Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
του Γιάννη Γκροσδάνη
62 Requiem για τα σβησμένα φουγάρα της Θεσσαλονίκης
του Γιάννη Καρατζόγλου
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ
74 Από τη Φεντερασιόν στον Μάη του ’36: Το εργατικό κίνημα της Θεσσαλονίκης
του Γιώργου Αναστασιάδη
84 Μελένιο κερί, αναμμένο- Μια βόλτα στα νεκροταφεία της οδού Λαγκαδά, Θεσσαλονίκη, 27.5.2012
του Σπύρου Λαζαρίδη
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΜΠΙΤ ΠΑΖΑΡ
98 Κοινωνικό τοπίο – περίπλοκες αλλαγές στον αστικό χώρο της Θεσσαλονίκης
της Πελαγίας Αστρεινίδου
100 Ανθρωπολογία και αστικός σχεδιασμός
του Μιλτιάδη Ζερμπούλη
ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
106 Κώστας Λούστας: Ψηλαφώντας το ανείπωτο
του Βασίλη Ιωαννίδη
116 Οι πράξεις των αισθήσεων σώζουν ζωές
της Ευθυμίας Γεωργιάδου-Κούντουρα
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ
120 Συλλογή Ν. Πολίτη
ΓΡΑΜΜΑΤΑ
121 Ποιήματα από το συρτάρι: Δήμητρα Κατιώνη
επιμέλεια: του Γιώργου Κορδομενίδη
122 Ξενοφών Α. Κοκόλης
του Γιώργου Κορδομενίδη