Το ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ είναι μια τριμηνιαία πολιτιστική έκδοση για την Ιστορία, την Τέχνη, τα Γράμματα και τον Πολιτισμό της καθημερινότητας.
ΤΕΥΧΟΣ
15
Ημερομηνία έκδοσης:
Οκτώβριος 2004
Γλώσσα: Ελληνικά
Σχήμα/Διαστάσεις: 21 x 28
Τεύχος: 15
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 6.00
Εξώφυλλο: Κατά τη διάρκεια των ΄Δ Παμμακεδονικών αγώνων ποδηλασίας, στο στάδιο της Χ.Α.Ν.Θ., τον Αύγουστο του 1934. Απονομή κυπέλλων στους νικητές των 75χλμ. Συλλογή Αθανασίου Τσιμπή. Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καστοριάς.

EDITORIAL
Στις κοινωνικές επιστήμες επικρατεί η γενική άποψη ότι βάση της κοινωνίας αποτελεί η εργασία. Με άξονα την εργασία -και τις ειδικές εκφράσεις που εκλαμβάνει, όπως απασχόληση, εργασιακές σχέσεις, εργασιακή συμπεριφορά, παραγωγικότητα, εργασιακό κόστος- αρθρώνουν οι κοινωνικές επιστήμες τις μεθόδους τους. Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή αντανακλά τις δομές των εξελιγμένων δυτικών κοινωνιών, πρότυπο αναφοράς των οποίων υπήρξε η πλήρης απασχόληση. Τι γίνεται όμως με κοινωνικούς σχηματισμούς στους οποίους η ανεργία ξεπερνά το 50%; Οι άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν ακόμη και όταν η απασχόληση είναι δυσεύρετη. Μια τέτοια κοινωνία ήταν εκείνη της Θεσσαλονίκης στα πρώτα, τουλάχιστον, χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Οι απελπισμένοι πρόσφυγες, τους οποίους υπερφορτωμένα καράβια αποβίβασαν πένητες και γυμνούς στις αποβάθρες της Θεσσαλονίκης, χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να ενσωματωθούν στην (ρευστή άλλωστε) τοπική κοινωνία. Ο τρόπος της ενσωμάτωσής τους έχει προσελκύσει την προσοχή των ερευνητών της τοπικής ιστορίας εδώ και αρκετά χρόνια. Ο σχηματισμός των προσφυγικών συνοικισμών και η διαχείριση του άφθονου ελεύθερου χρόνου των κατοίκων τους αποτελούν θέματα με αξιοσημείωτη ήδη βιβλιογραφία.
Το διάστημα από το 1923 μέχρι το 1936 ιδρύθηκαν στη Θεσσαλονίκη περισσότερα από 250 προσφυγικά σωματεία. Τα περισσότερα από αυτά έθεσαν ως βασικό σκοπό την «εξυπηρέτηση των προσφυγικών συμφερόντων και την αποκατάσταση των προσφύγων». Στην ιεράρχηση των αναγκών φαίνεται ότι πρωτεύοντα ρόλο διαδραμάτισαν η πολιτιστική δραστηριότητα και ο αθλητισμός. Έτσι, σε μία περίοδο οικονομικής εξαθλίωσης, παρατηρείται η άνθηση των σωματείων νεολαίας και των πολιτιστικών- αθλητικών σωματείων που ιδρύθηκαν από πρόσφυγες.
Αυτό το αξιοπερίεργο φαινόμενο διερεύνησε σε βάθος το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς. Πρόκειται για μία μοναδική στο είδος της έρευνα που συνεισφέρει πολυάριθμα πολύτιμα στοιχεία στη σύγχρονη ιστορία της Θεσσαλονίκης. Πέρυσι παρουσιάσθηκε υπό τύπον εκθέσεως, ενώ στο παρόν τεύχος έχουμε την τιμή να δημοσιεύσουμε την πληρέστερη μορφή της. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια τόσο στο Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού όσο και στο Δήμο της Καλαμαριάς που το στηρίζει.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Εκδότης
Ευάγγελος Χεκίμογλου
Εκδοτική Επιτροπή
Πολυξένη Αδάμ – Βελένη, Γιώργος Αναστασιάδης, Ευαγγελία Βαρελλα, Βασιλική Βαρμαζη, Ιωάννης Μουρελος, Ευτέρπη Μαρκη, Θάλεια Μαντοπούλου – Παναγιωτοπούλου, Χαράλαμπος Παπαστάθης
Συνεργάτες
Γιώργος Αναστασιάδης, Θεόφιλος Ιωαννίδης, Ελένη Ιωαννίδου, Απόστολος Παπαδόπουλος
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ (1922-1940) : Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
12 Λίγα λόγια για το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού
14 Εισαγωγή
16 Ο αθλητισμός στη Θεσσαλονίκη κατά τη περίοδο 1875-1920
Απόστολος Ν. Παπαδόπουλος
24 Για τον αθλητισμό στη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου
Γιώργος Αναστασιάδης
34 Τα αθλητικά σωματεία των προσφύγων στη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου (1922-1940)
Ελένη Ιωαννίδου
114 Η πυγμαχία στη Θεσσαλονίκη στη περίοδο 1922-1940
Η συμβολή των προσφύγων από τον Πόντο, τη Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία στην ανάπτυξη του αθλήματος
Θεόφιλος Ιωαννίδης