Το ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ είναι μια τριμηνιαία πολιτιστική έκδοση για την Ιστορία, την Τέχνη, τα Γράμματα και τον Πολιτισμό της καθημερινότητας.
EDITORIAL
Πέμπτο τεύχος, πέμπτο βήμα
Αισθανόμαστε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε όλους όσοι παίρνουν μέρος στο διάλογο για τη βελτίωση της “Θεσσαλονικέων Πόλεως”, διάλογο ανοιχτό με ευπρόσδεκτες όλες τις προτάσεις.
Σ’ αυτό το τεύχος παρουσιάζουμε: μία πρόδρομη ανακοίνωση για τα αρχεία των επιχειρήσεων Αλλατίνη (με ανέκδοτες φωτογραφίες σημαντικών τεκμηρίων), το χρονικό της ετήσιας αρχαιολογικής συνάντησης και μία συνέντευξη -γεμάτη ζωντάνια και ειλικρίνεια- με τον ακούραστο πρόεδρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, καθηγητή Κωνσταντίνο Βαβούσκο.
Ακόμη, φιλοξενούμε συναρπαστικές μελέτες για τη σημασία των ανασκαφών στην περιοχή της Τούμπας, για τα νοσοκομεία στη βυζαντινή Θεσσαλονίκη, για φαινόμενα καταστολής στο Άγιο Όρος στους μέσους και υστεροβυζαντινούς χρόνους και για ένα ξεχασμένο αγιοπαυλίτικο μετόχι σε κάποια πάροδο της Εγνατίας.
Το παρόν τεύχος έχει ιδιαίτερη αξία λόγω του αφιερώματος για τις βιβλιοθήκες της Θεσσαλονίκης, που ετοιμάσαμε με την ευκαιρία μιας σημαντικής εξέλιξης στην πνευματική ιστορία της πόλης: την οριστική εγκατάσταση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στο θαυμάσιο κτίριο της οδού Εθνικής Αμύνης. Το αφιέρωμα αποτελεί ίσως την πρώτη προσέγγιση στην ιστορία των βιβλιοθηκών της Θεσσαλονίκης.
Και μία “φιλολογική” προειδοποίηση: Η σύνταξη του περιοδικού διαπίστωσε ότι το 98% των διορθώσεων επί των κειμένων της ύλης αφορούσε την ορθή χρήση του γράμματος “νι”. Οι περισσότεροι συνεργάτες προτιμούν να γράφουν “τον Λευκό Πύργο”, αντί “το Λευκό Πύργο” και “την Θεσσαλονίκη” αντί “τη Θεσσαλονίκη”. Επειδή όμως ο νέος κανόνας της γραμματικής επιβάλλει διαφορετικά, σε κάθε τεύχος διορθώνονται χιλιάδες λέξεις, προκειμένου να υπάρξει ομοιομορφία. Για την αποκατάσταση των “λαθών” αυτών, ξοδεύονται κάθε φορά δεκάδες ώρες εργασίας, μεταξύ διορθωτών, στοιχειοθετών, συγγραφέων και συντακτικής επιτροπής, με κίνδυνο να παραμεληθούν ουσιαστικές αβλεψίες. Από το ανά χείρας τεύχος, η ευθύνη της τήρησης των κανόνων περί “νι” εναποτίθεται πλέον στους συγγραφείς. Σε ό,τι αφορά εμάς, η τυραννία του Νι τελείωσε. Επίσης, κατ’ εξαίρεση -και για τεχνικούς μόνο λόγους-δύο μελέτες δημοσιεύονται σε πολυτονικό σύστημα.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Εκδότης
Ευάγγελος Χεκίμογλου
Εκδοτική Επιτροπή
Πολυξένη Αδάμ – Βελένη, Γιώργος Αναστασιάδης, Ευαγγελία Βαρελλα, Ευτέρπη Μαρκη, Χαράλαμπος Παπαστάθης
Συνεργάτες
Γιώργος Αναστασιάδης, Μερόπη Αναστασιάδου, Ευαγγελία Βαρέλλα, Πολυξένη Αδάμ-Βελένη, Χρήστος Γρηγοριάδης, Σιδηρούλα Ζιώγου-Καραστεργίου, Μαρία Καζαμία, Μαρία Καμπούρη, Ελένη Καπλιτζόγλου, Κώστας Κρικέλης, Θάλεια Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου, Αλεξία Μυλοπούλου, Κύριλλος Παβλικιάνοφ, Κώστας Πλαστήρας, Κώστας Σουέρεφ, Ευάγγελος Χεκίμογλου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
11 Αρχείο Αλλατίνη
Ελένη Καπλίτζογλου
35 Κωνσταντίνος Βαβούσκος: O Αεικίνητος Πρόεδρος μιας Ιστορικής Εταιρείας
Συνέντευξη στον Χρήστο Γρηγοριάδη και την Αλεξία Μηλοπούλου
47 Το Αρχαιολογικό Έργο στην Μακεδονία και Θράκη
Π.Αδαμ-Βελενη
53 Βιβλιοπαρουσιάσεις
«Οικογένεια, οικονομία και Αστική Κοινωνία στο Μοναστήρι, 1897-1911», εκδόσεις Στάχυ, Αθήνα 2000. Βασίλης Κ. Γούναρης
«Το Ντοκιμαντέρ της πόλης», έκδοση University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2001. Γιώργος Αναστασιάδης
“Educational Systems of Balkan Countries: issues and trends”
Σειρά: “Education and Pedagogy in Balkan Countries”, εκδόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2000
“Τeaching the History of Southeastern Europe”, Center for Democracy and Reconciliation in southeastern Europe, Aυτοέκδοση, Θεσσαλονίκη 2001
«Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική», τόμος Α-Β, σελ. 166+346, εκδόσεις Νησίδες και 9,58 της ΕΡΤ-3, Θεσσαλονίκη 1999.
71 Τούμπα Θεσσαλονίκης: Ζητήματα Αρχαιολογίας και Σημασίες της Ανασκαφικής Έρευνας
Κ. Σουέρεφ
89 Ιατρικής Επιστήμης Ιαματοφόροι Επίνοιαι
Υγειονομικά της Θεσσαλονικής και του Άθω στους Μέσους Χρόνους
Ευαγγελία Βαρέλλα
99 Φαινόμενα Καταστολής στο Άγιον Όρος κατά τους Μέσους και Υστεροβυζαντινούς Χρόνους-ο Ρόλος της Θεσσαλονίκης
Κ. Παυλικιάνωφ
109 Μετόχι της Αγιορείτικης Μονής του Αγίου Παύλου στη Θεσσαλονίκη
Για ενα Βυζαντινό Τοίχο που χάθηκε
Θάλεια Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου & Ευάγγελος Χεκίμογλου
119 Περί Βιβλιοθηκών: Οι Μεγάλες Βιβλιοθήκες απο την Αλεξάνδρεια στο Παρίσι
«Οι Νέες Αλεξάνδρειες»
Μαρία Καμπούρη
133 Η Βιβλιοθήκη των Αυτοκρατορικών Χρόνων της Θεσσαλονίκης
Πολυξένη Αδαμ-Βελένη
137 Βιβλία και Βιβλιοθήκες των Μουσουλμάνων της Θεσσαλονίκης το 19ο αιώνα
Μερόπη Αναστασιάδου
171 Σχολικές Βιβλιοθήκες στη Θεσσαλονίκη κατα τη Τελευταία Περίοδο της Τουρκοκρατίας
Σιδηρούλα Ζιώγου- Καραστεργίου
189 Ο Φιλοεκπαιδευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης και η Βιβλιοθήκη του
Κωνσταντίνος Πλαστήρας
197 Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης- Η ιστορία της μέσα από το αρχείο της
Μαρία Καζαμία- Γκόλα
209 Το Χρονικό της Δημοτικής Βιβλιοθήκης-Βιωματικές μνήμες και λογοτεχνικές αναφορές
Γ. Αναστασιάδης
222 Βιβλιοθήκες Δυτικών Περιοχών της Θεσσαλονίκης- Σεντούκια Θησαυρών Ανιχνεύοντας
Κώστας Κρικέλης