Το ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚέΩΝ ΠόΛΙΣ είναι μια τριμηνιαία πολιτιστική έκδοση για την Ιστορία, την Τέχνη, τα Γράμματα και τον Πολιτισμό της καθημερινότητας.
ΤΕΥΧΟΣ
87
Ημερομηνία έκδοσης:
Μάρτιος 2024
Γλώσσα: Ελληνικά
Σελίδες: 127
Σχήμα/Διαστάσεις: 21×48
Τεύχος: 87
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 8.00
Εξώφυλλο: Ευρήματα πυράς καύσης νεκρού. Κατακόρυφη επιτοίχια προθήκη, Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών.
Φωτογραφία: Άρις Γεωργίου, Μάιος 2023
EDITORIAL
του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ
Φωτογραφία: νους ορά
Χοντρικά υπάρχουν τριών ειδών φωτογραφίες: η καλλιτεχνική, που περιέχει πάντα αισθητική αξίωση· το ρεπορτάζ, που είναι φωτο-ντοκουμέντο· και το προσωπικό, πενιχρό ρεπορτάζ, δηλαδή η φωτογραφία του καθενός που διαθέτει ένα κινητό και τραβάει τα πάντα ανά πάσα στιγμή. Κάθε φωτογραφία κρίνεται με διαφορετικά κριτήρια, αντικειμενικά ή υποκειμενικά, ή και τα δυο και κατά περίπτωση. Το γεγονός δε ότι ο καθείς πλέον μπορεί με το φορητό ή με ένα τάμπλετ να τραβάει άπειρες φωτογραφίες δωρεάν, τζάμπα, χωρίς να πληρώνει φιλμ, χαρτί και εμφάνιση αυτό δεν αίρει το γεγονός πως πάντα θα υπάρχουν οι λίγοι καλλιτέχνες φωτογράφοι με ειδική όραση, τάλαντο, γνώση, τεχνική κατάρτιση και έμπνευση, που θα δημιουργούν μοναδικές, έξοχες φωτογραφίες-έργα τέχνης.
Γιατί δεν τραβάει το μηχάνημα τη φωτογραφία, αλλά ο νους, το μάτι, που επιλέγει ένα συγκεκριμένο καρέ μια ορισμένη στιγμή, με τους ένδον συσχετισμούς του και το ειδικό φως, υπό συγκεκριμένη γωνία λήψης, συν τη συγκυρία, ενίοτε, κ.λπ. Διότι «νους ορά, και νους ακούει». Και «καμιά καλή φωτογραφία δεν γεννήθηκε από μια θολή ιδέα». Το μυαλό βλέπει, όχι το μάτι, πολύ περισσότερο δεν βλέπει η μηχανή από μόνη της. Δεν βλέπει ο καρπός, αλλά το δέντρο, που λέει κι ο ποιητής. Δηλαδή, ο καθείς ορά αυτό που μπορεί να δει – τίποτε αντικειμενικό δεν υπάρχει, αφού όλα διαμεσολαβούνται από κάποιο υποκείμενο, δηλαδή τον φωτογράφο. Ακόμα και η φωτό-ντοκουμέντο, που λέμε, είναι αποτέλεσμα υποκειμενικής όρασης, περισσότερο ή λιγότερο. Αλλά το κάθε τι, κάθε καρέ, έχει την αξία του. Ακόμα και αδέξιες φωτογραφίες, ή καρέ άσχετων με την τέχνη, μπορούν να διασώσουν κάτι όχι με αισθητικούς όρους, ίσως, αλλά, ας πούμε, ιστορικούς. Μία μοναδική φωτογραφία, για παράδειγμα, του παλαιού παραλιακού τείχους της πόλης, η οποία άλλαξε εντελώς την αντίληψη μας για το Πριν.
Δυστυχώς, ή ευτυχώς, η φωτογραφία είναι Τέχνη, αλλά όχι μόνον. Σε κάθε περίπτωση, είτε με αισθητική αξίωση είτε όχι, ως ρεπορτάζ, αποτελεί αποτύπωση ενός θραύσματος (μια πεπερασμένη εικόνα) που μειώνει κάπως την αφαιρετική, αποσπασματική αντίληψη που έχουμε και για την πόλη, σε κάθε της φάση: συμβάλλει σε μια εικονοποιία που είναι μια πρόσθεση από αφαιρέσεις. Αλλά έτσι, έστω μέσα από την έλλειψη, δηλαδή τη σύνθεση θραυσματικών και ετερόφθαλμων εικόνων μιας περιόδου, υποψιαζόμαστε τη βαθύτερη ουσία της Θεσσαλονίκης στην αέναη ροή της.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Εκδότης
Σταύρος Ανδρεάδης
Γενική Διευθύντρια
Βίκη Παπαδημητρίου
Διευθυντής Σύνταξης
Κώστας Δ. Μπλιάτκας
Συντακτική Επιτροπή
Άρις Γεωργίου, Μαίρη Καιρίδη, Θούλη Μισιρλόγλου, Κώστας Δ. Μπλιάτκας, Λέων Α. Ναρ, Μανόλης Ξεξάκης, Τάσος Παπαδόπουλος, Σάκης Σερέφας, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Στελλίνα Τρωιάνου, Ευάγγελος Χεκίμογλου
Συνεργάτες Τεύχους
Χάρις Αρώνη, Γιάννης Βανίδης, Χιονία Βλάχου, Άρις Γεωργίου, Μπάμπης Γιαννακίδης, Φίλιππος Γράψας, Γιάννης Επαμεινώνδας, Χρίστος Ζαφείρης, Μαίρη Καιρίδη, Γιάννης Κεσόπουλος, Γιώργος Κορδομενίδης, Έλσα Κορνέτη, Μαρία Κύρου, Θάλεια Μαντοπούλου – Παναγιωτοπούλου, Δήμητρα Μήττα, Σταύρος Μπένος, Κώστας Μπλιάτκας, Αλεξάνδρα Μυλωνά, Λίνα Μυλωνάκη, Μανόλης Ξεξάκης, Έλσα Παπαγιαννοπούλου, Τάσος Παπαδοπουλος, Μιχάλης Παππούς, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ευδοξία Ράδη, Λεόν Σαλτιέλ, Νικόλας Σεβαστάκης, Σάκης Σερέφας, Γιάννης Σιμητόπουλος, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Μικέλε Τροϊάνι, Στελλίνα Τρωιάνου, BLD
Έρευνα-Επιμέλεια Ύλης: Χριστίνα Χαλεπλίδου, Χιονία Βλάχου
Σχεδιασμός: Άρις Γεωργίου, Ελένη Τσιτσιμπίκου
GRAPHIC PRE PRESS / Σελιδοποίηση: Βαλεριάνο Τροϊάνι
Γραμματεία/ Συνδρομές: Ανθή Καλταπανίδου
Διορθώσεις / Eπιμέλεια Kειμένων: Κατερίνα Δημοπούλου
Εκτύπωση: Σκορδόπουλος
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
EDITORIAL
7 Φωτογραφία: νους ορά
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
ΟΣΑ ΔΕΝ ΛΕΕΙ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
8 Ουμπέρτο Έκο και Θόδωρος Ιωαννίδης
Μανόλης Ξεξάκης
9 Το βλέμμα του φωτογράφου
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
10 Aκινησία Κινητού εν Κινήσει
Άρις Γεωργίου
11 Κόκκινη καρδιά
Φίλιππος Γράψας
12 Στα μάτια μου
Αλεξάνδρα Μυλωνά
13 Ο Κελλάριος της λήθης και της εγκατάλειψης
Μπάμπης Γιαννακίδης
14 Στην Παλαιών Πατρών με Τσιμισκή εκείνο το μισό-μισό 1974
Κώστας Μπλιάτκας
15 Πευκοχώρι 1976
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
16 Στο Ανάκτορο των Αιγών
Τάσος Παπαδόπουλος
ΙΣΤΟΡΙΑ
26 Ο Άγιος Κωνσταντίνος της πλατείας Ιπποδρομίου
Θάλεια Μαντοπούλου – Παναγιωτοπούλου
ΠΟΙΗΣΗ
32 Η λαχτάρα να γνωρίσω τον ποιητή. Γιώργος Σκαμπαρδώνης
Κώστας Μπλιάτκας
ΜΟΥΣΙΚΗ
40 Τόποι και πρόσωπα στα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη
Χρίστος Ζαφείρης
ΝΕΑ ΕΚΦΡΑΣΗ
48 Εγκράτεια Ρούμπου: Η εσωτερική αλήθεια του καλλιτέχνη διαμορφώνει την ταυτότητά του
Συνέντευξη στη Χιονία Βλάχου
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
54 Ισαβέλλα Αλωπούδη «Η εξωστρέφεια στο σινεμά είναι μονόδρομος»
Λίνα Μυλωνάκη
ΘΕΑΤΡΟ
60 Λίλυ Παπαγιάννη: Από τη Φίνος Φιλμ στο Κρατικό Θέατρο
Γιάννης Θ. Κεσσόπουλος
ΕΝΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΕΩΣ
66 Ένα καλά φυλαγμένο άρωμα
Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ευδοξία Ράδη
IN MEMORIAM
72 Θόδωρος Ιωαννίδης, άνθρωπος του πολιτισμού
Μανόλης Ξεξάκης
76 «Ο δικός μου Πέτρος» – Για τον Πέτρο Θέμελη
Σταύρος Μπένος
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
78 Φωτοψηφιδωτό της Θεσσαλονίκης (Αιώνια Θεσσαλονίκη)
Άρις Γεωργίου
ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΠΟΛΗΣ
84 «Έγχρωμη» Θεσσαλονίκη του 1946. Μνήμη Elmer J. Bowers (1925-2014)
Λεόν Σαλτιέλ
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
90 Στο Πεδίο του Άρεως, το πεύκο είδε
Σάκης Σερέφας
96 Η ιστορία μιας φωτογραφίας
Μαίρη Καιρίδη
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
98 Σύλλογος Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Βόρειας Ελλάδας 1983-2023: 40 χρόνια παρουσίας
Έλσα Παπαγιαννοπούλου
ΦΑΕΙΝΟΙΑΦΑΝΕΙΣ
104 Ο Ανήσυχος κύριος Νίκος Μπαχαρίδης
Δήμητρα Μήττα
ΕΝΤΟΣ ΤΟΠΟΥ – ΕΚΤΟΣ ΧΡΟΝΟΥ
108 Κλαυδιανός και Ματρώνα
Γιάννης Επαμεινώνδας
ΤΟΠΟΣΗΜΑ
114 Στο Μπιτ Παζάρ, στην Αγορά το φορτίο των αναμνήσεων
Στελλίνα Τρωιάνου
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ
118 Πολιτισμός, ό,τι μειώνει τη Βαναυσότητα
Νικόλας Σεβαστάκης
ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ
120 Ο Μεγάλος Υπνωτιστής
Έλσα Κορνέτη
122 Απ’ το μπαλκόνι μας πέρναγε το καλοκαίρι
Μαρία Κύρου
FRAGMENTA
124 Μανόλης Αναγνωστάκης
Πάνος Θεοδωρίδης
PROMO VIDEO
Παρουσίαση του τεύχους στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ την Κυριακή 7/4/2024