Το ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΠΟΛΙΣ είναι μια τριμηνιαία πολιτιστική έκδοση για την Ιστορία, την Τέχνη, τα Γράμματα και τον Πολιτισμό της καθημερινότητας.
EDITORIAL
της Σταύρου Ανδρεάδη
Περί ευθύνης (των άλλων…)
Είμαστε μια φοβισμένη κοινωνία. Το μέγεθος της κρίσης, που απειλητικά ορθώνεται μπροστά μας και έχει ήδη επηρεάσει τη ζωή μας, μας ξεπερνάει και δεν μπορούμε να το εκτιμήσουμε. Και, όπως πολύ σωστά έγραψε κάποιος, δεν υπάρχει χειρότερος φόβος από τον αόριστο φόβο. Δεν ξέρεις τι πρέπει να φοβάσαι και καταλήγεις να φοβάσαι τα πάντα. Ασύνταχτα λοιπόν τρέχουμε από εδώ κι από εκεί, ακούμε από τους υποτιθέμενους «ηγέτες» μας αντιφατικές πληροφορίες, που την ίδια στιγμή διαψεύδονται, θυμώνουμε, ζητούμε την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων (που δεν βρίσκονται ποτέ), καταριόμαστε τους ξένους, απ’ τους οποίους την ίδια στιγμή εκλιπαρούμε βοήθεια…
Δεν μπορεί να είμαστε εμείς υπεύθυνοι για όλα αυτά. Κάποιοι άλλοι σίγουρα έφταιξαν, που μας ξεγέλασαν και μας παρέσυραν.
Τι θλιβερό και τεράστιο ψέμα!…
Εδώ και χρόνια (αλλά πολύ περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες της δήθεν ευμάρειάς μας), κυριάρχησε στη ζωή όλων μας, απ’ τον μικρότερο μέχρι τον πιο μεγάλο και τρανό, ένας εγωκεντρικός (στα όρια, πολύ συχνά, του χυδαίου), και κουτοπόνηρα “αντάρτικος” τρόπος σκέψης. Αυτός καθόρισε την συμπεριφορά μας απ’ τα απλά και καθημερινά μέχρι τα καίρια και σημαντικά, αυτός διαμόρφωσε τη σχέση μας με τον επαγγελματικό και κοινωνικό μας περίγυρο. Μ’ αυτόν χτίσαμε τελικά, όλοι μαζί, ένα θλιβερό κράτος-έκτρωμα, μια παράγκα φτιαγμένη αποκλειστικά και μόνο για τη πελατειακή μας εξυπηρέτηση.
Από αυτή τη συμπεριφορά (που, επαναλαμβάνω, δεν αφορά μόνο μια άρχουσα μειονότητα- άσχετα αν εκεί εκδηλώνεται πιο κραυγαλέα- αλλά διακατέχει την κοινωνία μας σε όλα της τα στρώματα) παράγεται κάθε μέρα, ένα πλήθος από “σταγόνες” κοινωνικής παραβατικότητας και αναλγησίας. Και οι σταγόνες αυτές με τον καιρό έγιναν ρυάκια, χείμαρροι και ποτάμια, που φτιάξαν τελικά μια απέραντη θάλασσα κοινωνικής ασυδοσίας. Όλα -λίγο πολύ επιτρέπονταν, αρκεί βέβαια να είχες τον τρόπο σου.
Σ’ αυτό το περιβάλλον βρήκαν γόνιμο έδαφος οι “επαγγελματίες” της διαφθοράς, που έσκαψαν σκοτεινά υπόγεια κανάλια και ρυπαρούς λαβύρινθους παντού: στην υγεία, στα δημόσια έργα, στις κρατικές προμήθειες, στην άμυνα, στα ασφαλιστικά ταμεία. ΠΑΝΤΟΥ. Και τα λαγούμια αυτά γέμισαν “αρουραίους”, που με κοφτερά δόντια καταβροχθίζουν μέρα-νύχτα κάθε πόρο και κάθε ικμάδα της χώρας. Για χρόνια. Χωρίς καμία αναστολή, χωρίς ντροπή.
Οι αρουραίοι αυτοί δεν ήρθαν από άλλο πλανήτη, ούτε μας τους έστειλαν κάποιοι κακοί ξένοι. Είναι δικοί μας, μέλη της κοινωνίας μας, τους συναναστρεφόμαστε κάθε μέρα και τους δίνουμε το χέρι.
Ξαφνικά, πριν τρία χρόνια, το σαθρό αυτό οικοδόμημα κατέρρευσε, όπως ήταν φυσικό κάποτε να γίνει. Φάνηκε τότε, σ’ όλο το μεγαλείο της, η τεράστια καταστροφή. Μια καταστροφή που, μόνο για την αρχική της αντιμετώπιση, χρειάσθηκε η μικρή αυτή χώρα να πάρει το μεγαλύτερο δάνειο που έχει δοθεί ποτέ στην ιστορία – ένα θλιβερό παγκόσμιο ρεκόρ της γενιάς μας.
Και τώρα; Τώρα όλοι εμείς πανικόβλητοι προσπαθούμε με κάθε τρόπο να εξορκίσουμε το κακό. Ψάχνουμε με μανία ενόχους, όποιοι κι αν είναι, αρκεί μόνο να είναι μακριά από εμάς. Τρέμουμε να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη…
Αν δεν σταματήσουν αυτές οι δηλητηριασμένες καθημερινές σταγόνες, για να στερέψουν τα ρυάκια και τα ποτάμια της ασυδοσίας και της διαφθοράς, αν δεν ξαναγυρίσουμε σε βασικές αρχές της ηθικής και του πολιτισμού, που οι νεότεροι ίσως ούτε καν τις έχουν ακούσει, αν τέλος δεν αποφασίσουμε (ουσιαστικά, και όχι μόνο στα λόγια) να χτίσουμε επιτέλους, από τη βάση της, μια καινούρια κοινωνία αξιών, δεν έχουμε καμιά απολύτως ελπίδα. Όσα δισεκατομμύρια κι εάν μας δανείσουν, ή μας χαρίσουν…
Θα βρούμε άραγε τη δύναμη να το κάνουμε αυτό, μέσα στη σκληρή συγκυρία της οικονομικής καταστροφής;
Την απάντηση ας τη δώσει ο καθένας πρώτα απ’ όλα στον εαυτό του. Μετά μπορούμε να συζητήσουμε για πολλά.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Εκδότης
Σταύρος Ανδρεάδης
Διευθύντρια Έκδοσης
Όλγα Ταμπουρή- Μπάμπαλη
Συντακτική Επιτροπή
Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Γιώργος Αναστασιάδης,Πελαγία Αστρεινίδου, Άρις Γεωργίου,Αρετή Λεοπούλου, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Γρηγόρης Πασχαλίδης, Ιφιγένεια Ταξοπούλου
Συνεργάτες
Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Γιώργος Αναστασιάδης, Γιάννης Βανίδης, Παύλος Βασιλειάδης, Άρις Γεωργίου, Γιάννης Γκροσδάνης, Γιάννης Καρατζόγλου, Γιώργος Κορδομενίδης, Αντώνης Κωτίδης, Αρετή Λεοπούλου, Λίνα Μυλωνάκη, Μαρία Τσαντσάνογλου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
EDITORIAL
3 Περί ευθύνης (των άλλων…)
του Σταύρου Ανδρεάδη
1912-2012: 100 ΧΡΟΝΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
4 Από τα αχνίζοντα ερείπια της Σμύρνης στις στάχτες της Θεσσαλονίκης-Άφιξη και περίθαλψη των προσφύγων της Μικράς Ασίας στην Θεσσαλονίκη το 1922
του Γιάννη Καρατζόγλου
22 Για το ιδεολογικό περιεχόμενο των εικαστικών τεχνών στη Θεσσαλονίκη
του Αντώνη Κωτίδη
40 1912-2012: Ένας αιώνας κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη
των Λίνας Μυλωνάκη & Γιάννη Γκροσδάνη
43 Κινηματογραφικά βλέμματα της μνήμης, 100 χρόνια κινηματογραφικής μνήμης στη Θεσσαλονίκη
της Λίνας Μυλωνάκη
48 Κίτσα Αθυρίδου “Υποδέχτηκα τον Κωνσταντίνο το ’12”
του Άρι Γεωργίου
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ
52 Η αφήγηση του Θερμαϊκού
του Γιώργου Αναστασιάδη
ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
60 Παύλος Βασιλειάδης
της Αρετής Λεοπούλου
66 Η ανακάλυψη και η αποδοχή της τέχνης των ψυχωσικών
του Παύλου Βασιλειάδη
72 Η τέχνη των ψυχικά ασθενών ως μια έκκεντρη τέχνη
μια συνομιλία του Γρηγόρη Αμπατζόγλου με τον Παύλο Βασιλειάδη
78 Μέτοικοι καλλιτέχνες στη Θεσσαλονίκη
της Μαρίας Τσαντσάνογλου
96 Θόδωρος Αγγελόπουλος: Το βλέμμα του δημιουργού στη Θεσσαλονίκη
του Γιάννη Γκροσδάνη
103 In memoriam – Ελπινίκη (Νέλλη) Δημοσθενοπούλου-Μισιρλή [1939-2011 ]
επιμέλεια: Αρετή Λεοπούλου
ΓΡΑΜΜΑΤΑ
105 Ποιήματα από το συρτάρι: Κούλα Αδαλόγλου
επιμέλεια: Γιώργος Κορδομενίδης
108 Κώστας Πλαστήρας
του Γιώργου Κορδομενίδη