Ημερομηνία έκδοσης:
Ιούνιος 2012

Γλώσσα: Ελληνικά
Σελίδες: 112
Σχήμα/Διαστάσεις: 21×28
Τεύχος: 40
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 8.00

Έργο εξωφύλλου:
Τίτλος: INTRUSION
Διαστάσεις: 29 x 33 x 67 εκ.
Τεχνική: Γλυπτική με τσιμέντο
Σάντζε Μιττάλ, Θεσσαλονίκη, 2012

EDITORIAL
της Σταύρου Ανδρεάδη

Δύο Ελλάδες

“Η συγκρότηση ενός λαού σε πολιτική κοινωνία δεν είναι δεδομένη, δεν είναι κάτι που χαρίζεται αλλά κάτι που δημιουργείται”
Κορνήλιος Καστοριάδης

Μέσα στην ένταση και τις κραυγές της σκοτεινής αυτής εποχής που ζούμε, προβάλει ένα ξεκάθαρο σκηνικό:

Υπάρχουν σήμερα δύο διαφορετικές Ελλάδες.

Η πρώτη είναι η Ελλάδα που θέλει να φύγει μπροστά και να γίνει μια σύγχρονη χώρα όπου θα λειτουργούν θεσμοί, και θα υπάρχει αξιοκρατία και πολιτισμός. Οι Έλληνες που ανήκουν στην Ελλάδα αυτή είναι αποφασισμένοι να αγωνισθούν για το όραμά τους και πρόθυμοι να υποβληθούν ακόμη και σε προσωπικές θυσίες για να το πετύχουν. Δεν περιμένουν από κανέναν να τους ακούσει.

Η δεύτερη είναι η Ελλάδα, που επιμένει στο χθες καθώς θεωρεί κεκτημένο δικαίωμά της τον τρόπο με τον οποίο έζησε τις τελευταίες δεκαετίες. Εχθρός της επομένως είναι όποιος διανοηθεί να τον αλλάξει.

Οι Έλληνες της Ελλάδας αυτής φοβούνται ίσως, ότι σε μία νέα κοινωνία θεσμών, αξιοκρατίας και πολιτισμού οι ίδιοι δεν θα έχουν θέση, ή τουλάχιστον δεν θα έχουν την θέση που είχαν μέχρι τώρα. Συσπειρώνονται λοιπόν γύρω από οποιονδήποτε τους υποσχεθεί, ότι όλα θα μείνουν όπως έχουν. Αυτό τους είναι αρκετό.

Οι δύο αυτές Ελλάδες δεν είναι ταξικά χωρισμένες, όπως συνέβαινε σε άλλες κρίσιμες εποχές στο παρελθόν. Συνυπάρχουν σε κάθε κοινωνικό και επαγγελματικό χώρο, στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, σε κάθε ηλικιακή ομάδα και σε κάθε μορφωτικό επίπεδο. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.

Φοβάμαι ότι η δεύτερη Ελλάδα είναι (ακόμα…) πολύ πολυπληθέστερη από την πρώτη…

Είμαστε μια φοβισμένη κοινωνία. Το μέγεθος της κρίσης, που απειλητικά ορθώνεται μπροστά μας και έχει ήδη επηρεάσει τη ζωή μας, μας ξεπερνάει και δεν μπορούμε να το εκτιμήσουμε. Και, όπως πολύ σωστά έγραψε κάποιος, δεν υπάρχει χειρότερος φόβος από τον αόριστο φόβο. Δεν ξέρεις τι πρέπει να φοβάσαι και καταλήγεις να φοβάσαι τα πάντα. Ασύνταχτα λοιπόν τρέχουμε από εδώ κι από εκεί, ακούμε από τους υποτιθέμενους «ηγέτες» μας αντιφατικές πληροφορίες, που την ίδια στιγμή διαψεύδονται, θυμώνουμε, ζητούμε την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων (που δεν βρίσκονται ποτέ), καταριόμαστε τους ξένους, απ’ τους οποίους την ίδια στιγμή εκλιπαρούμε βοήθεια…

Δεν μπορεί να είμαστε εμείς υπεύθυνοι για όλα αυτά. Κάποιοι άλλοι σίγουρα έφταιξαν, που μας ξεγέλασαν και μας παρέσυραν.

Τι θλιβερό και τεράστιο ψέμα!…

Εδώ και χρόνια (αλλά πολύ περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες της δήθεν ευμάρειάς μας), κυριάρχησε στη ζωή όλων μας, απ’ τον μικρότερο μέχρι τον πιο μεγάλο και τρανό, ένας εγωκεντρικός (στα όρια, πολύ συχνά, του χυδαίου), και κουτοπόνηρα “αντάρτικος” τρόπος σκέψης. Αυτός καθόρισε την συμπεριφορά μας απ’ τα απλά και καθημερινά μέχρι τα καίρια και σημαντικά, αυτός διαμόρφωσε τη σχέση μας με τον επαγγελματικό και κοινωνικό μας περίγυρο. Μ’ αυτόν χτίσαμε τελικά, όλοι μαζί, ένα θλιβερό κράτος-έκτρωμα, μια παράγκα φτιαγμένη αποκλειστικά και μόνο για τη πελατειακή μας εξυπηρέτηση.

Από αυτή τη συμπεριφορά (που, επαναλαμβάνω, δεν αφορά μόνο μια άρχουσα μειονότητα- άσχετα αν εκεί εκδηλώνεται πιο κραυγαλέα- αλλά διακατέχει την κοινωνία μας σε όλα της τα στρώματα) παράγεται κάθε μέρα, ένα πλήθος από “σταγόνες” κοινωνικής παραβατικότητας και αναλγησίας. Και οι σταγόνες αυτές με τον καιρό έγιναν ρυάκια, χείμαρροι και ποτάμια, που φτιάξαν τελικά μια απέραντη θάλασσα κοινωνικής ασυδοσίας. Όλα -λίγο πολύ επιτρέπονταν, αρκεί βέβαια να είχες τον τρόπο σου.

Σ’ αυτό το περιβάλλον βρήκαν γόνιμο έδαφος οι “επαγγελματίες” της διαφθοράς, που έσκαψαν σκοτεινά υπόγεια κανάλια και ρυπαρούς λαβύρινθους παντού: στην υγεία, στα δημόσια έργα, στις κρατικές προμήθειες, στην άμυνα, στα ασφαλιστικά ταμεία. ΠΑΝΤΟΥ. Και τα λαγούμια αυτά γέμισαν “αρουραίους”, που με κοφτερά δόντια καταβροχθίζουν μέρα-νύχτα κάθε πόρο και κάθε ικμάδα της χώρας. Για χρόνια. Χωρίς καμία αναστολή, χωρίς ντροπή.

Οι αρουραίοι αυτοί δεν ήρθαν από άλλο πλανήτη, ούτε μας τους έστειλαν κάποιοι κακοί ξένοι. Είναι δικοί μας, μέλη της κοινωνίας μας, τους συναναστρεφόμαστε κάθε μέρα και τους δίνουμε το χέρι.

Ξαφνικά, πριν τρία χρόνια, το σαθρό αυτό οικοδόμημα κατέρρευσε, όπως ήταν φυσικό κάποτε να γίνει. Φάνηκε τότε, σ’ όλο το μεγαλείο της, η τεράστια καταστροφή. Μια καταστροφή που, μόνο για την αρχική της αντιμετώπιση, χρειάσθηκε η μικρή αυτή χώρα να πάρει το μεγαλύτερο δάνειο που έχει δοθεί ποτέ στην ιστορία – ένα θλιβερό παγκόσμιο ρεκόρ της γενιάς μας.

Και τώρα; Τώρα όλοι εμείς πανικόβλητοι προσπαθούμε με κάθε τρόπο να εξορκίσουμε το κακό. Ψάχνουμε με μανία ενόχους, όποιοι κι αν είναι, αρκεί μόνο να είναι μακριά από εμάς. Τρέμουμε να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη…

Αν δεν σταματήσουν αυτές οι δηλητηριασμένες καθημερινές σταγόνες, για να στερέψουν τα ρυάκια και τα ποτάμια της ασυδοσίας και της διαφθοράς, αν δεν ξαναγυρίσουμε σε βασικές αρχές της ηθικής και του πολιτισμού, που οι νεότεροι ίσως ούτε καν τις έχουν ακούσει, αν τέλος δεν αποφασίσουμε (ουσιαστικά, και όχι μόνο στα λόγια) να χτίσουμε επιτέλους, από τη βάση της, μια καινούρια κοινωνία αξιών, δεν έχουμε καμιά απολύτως ελπίδα. Όσα δισεκατομμύρια κι εάν μας δανείσουν, ή μας χαρίσουν…

Θα βρούμε άραγε τη δύναμη να το κάνουμε αυτό, μέσα στη σκληρή συγκυρία της οικονομικής καταστροφής;

Την απάντηση ας τη δώσει ο καθένας πρώτα απ’ όλα στον εαυτό του. Μετά μπορούμε να συζητήσουμε για πολλά.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Εκδότης
Σταύρος Ανδρεάδης

Διευθύντρια Έκδοσης
Όλγα Ταμπουρή- Μπάμπαλη

Συντακτική Επιτροπή
Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Γιώργος Αναστασιάδης,Πελαγία Αστρεινίδου,  Άρις Γεωργίου,Αρετή Λεοπούλου, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Γρηγόρης Πασχαλίδης,  Ιφιγένεια Ταξοπούλου

Συνεργάτες
Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Γιώργος Αναστασιάδης, Αριστείδης Αντονάς, Δημήτρης Αρβανίτης, Πελαγία Αστρεινίδου, Άρις Γεωργίου, Αλέξης Δάλλας, Αλέξης Ζήρας, Γλυκερία Καλαϊτζή, Στέργιος Καράβατος, Ευμορφία Καραμπατάκη, Κάτια Κιλεσοπούλου, Δημήτρης Κόκορης, Γιώργος Κορδομενίδης, Θωμάς Κοροβίνης, Πέτρος Μαρτινίδης, Θούλη Μισιρλόγλου, Αίγλη Μπρούσκου, Άρης Παπάζογλου, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Φίλιππος Ωραιόπουλος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

3 EDITORIAL
Δύο Ελλάδες
του Σταύρου Ανδρεάδη

1912-2012: 100 ΧΡΟΝΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
4 Φωτεινοί άνθρωποι σε σκοτεινούς καιρούς στη γερμανοκρατούμενη Θεσσαλονίκη
του Άρη Παπάζογλου

12 Οι εικαστικές τέχνες στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο 1920-1950
της Κάτιας Κιλεσοπούλου

22 1912-1961: Από την απελευθέρωση ως την ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου
της Γλυκερίας Καλαϊτζή

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
28 Πολιτικές δολοφονίες και εγκλήματα στη Θεσσαλονίκη
της Πελάγιας Αστρεινίδου

30 Ανίσχυρα μνημεία
του Αριστείδη Αντονά

35 Επιμελητικό υστερόγραφο για την έκθεση «Ανίσχυρα Μνημεία»
του Αλέξη Δάλλα

36 Ο φόνος ως στοιχείο για μια άλλη (ανα)παραστατική ποιητική της αρχιτεκτονικής της πόλης
του Φίλιππου Ωραιόπουλου

38 Το μουχαμπέτι
του Θωμά Κοροβίνη

41 Πόλεις και αστυνομικό μυθιστόρημα
του Πέτρου Μαρτινίδη

44 Η υποδοχή και η φροντίδα των βρεφών, μια ζωντανή ιστορία της πόλης
του Γρήγορή Αμπατζόγλου

47 Με την ευκαιρία των εκατό χρόνων του βρεφοκομείου «Άγιος Στυλιανός»
της Αίγλης Μπρούσκου