Το ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚέΩΝ ΠόΛΙΣ είναι μια τριμηνιαία πολιτιστική έκδοση για την Ιστορία, την Τέχνη, τα Γράμματα και τον Πολιτισμό της καθημερινότητας.
ΤΕΥΧΟΣ
78
Ημερομηνία έκδοσης:
Δεκέμβριος 2021
Γλώσσα: Ελληνικά
Σελίδες: 126
Σχήμα/Διαστάσεις: 21×48
Τεύχος: 78
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 8.00
Εξώφυλλο: Το κίτρινο αλεξόμβριο.
Παρίσι 2019, από τη σειρά Grafitti
Φωτογραφία: Άρις Γεωργίου
EDITORIAL
του Σταύρου Ανδρεάδη
Η πολιτιστική μας κληρονομιά και εμείς
Βαρύ, βαρύτατο, απλώνεται επάνω μας το ιλιγγιώδες αποτύπωμα μιας γιγάντιας πολιτιστικής κληρονομιάς αιώνων. Θησαυρός και ευθύνη. Η μικρή μας χώρα, μοναδική περίπτωση σε όλο τον κόσμο, εκπροσωπεί σήμερα, αλλά παράλληλα καλείται και να διαχειριστεί, όλες εκείνες τις αρχές, τις ιδέες και τις αξίες, που δημιούργησαν τις βάσεις του σύγχρονου παγκόσμιου πολιτισμού και της δομής των δημοκρατικών κοινωνιών, σε όλες τις εκφάνσεις τους.
Η μακραίωνη αυτή πορεία άφησε, πέρα από τα άυλα, και ένα μοναδικό πλούτο ιστορικών τεκμηρίων, που απλώνεται σε κάθε γωνιά της χώρας, αλλά και πολύ πέρα από αυτήν. Νέα ευρήματα έρχονται, τυχαία ή μη, στην επιφάνεια και πολύ συχνά εμπλέκονται και επηρεάζουν την καθημερινότητα της ζωής μας.
Ποια είναι τελικά η σχέση μας με αυτήν τη μοναδικότητα;
Παίρνω αφορμή από το θέμα των αρχαίων του μετρό στη Βενιζέλου. Διευκρινίζω ότι δεν θέλω να ταχθώ εδώ ούτε υπέρ της μιας, ούτε υπέρ της άλλης λύσης. Δεν είναι αυτό το θέμα του παρόντος σχoλίου. Θέλω όμως να εστιαστώ στην πολύ μεγάλη ένταση που υπήρξε και το πάθος, που πολλές φορές ξέφυγε από τα όρια, με το οποίο και οι δύο πλευρές υποστήριξαν τις απόψεις τους. Ένας τρίτος παρατηρητής, σε πρώτη ανάγνωση, μόνο θετικά θα μπορούσε να σχολιάσει όλο αυτό το τεράστιο ενδιαφέρον, ειδημόνων και μη, γιατί δείχνει μια ιδιαίτερη ευαισθησία της κοινωνίας μας για την πολιτιστική της κληρονομιά.
Είναι όμως έτσι;
Ας κάνουμε μια βόλτα στην πόλη. Τα πιο πολλά από τα αρχαία της μνημεία είναι σε θλιβερή κατάσταση. Ο περίβολος της Αγίας Σοφίας δίνει μια εικόνα ντροπής και κάθε βράδυ βανδαλίζεται χυδαία. Η Ροτόντα, το σημαντικότερο ίσως μνημείο μας, γίνεται μόλις νυχτώσει κέντρο ναρκομανών και χώρος επικίνδυνος. Το ίδιο τα Ανάκτορα του Γαλέριου. Στα περιτοιχίσματα των εκκλησιών μας υπάρχουν γκράφιτι με ποδοσφαιρικές βρισιές. Είμαι βέβαιος ότι ο καθένας μπορεί να προσθέσει πολλές παρόμοιες εικόνες. Τέλος στα (εξαιρετικής ποιότητας) μουσεία μας δεν είδα ποτέ να μαζεύονται κάθε Κυριακή οικογένειες με τα παιδιά τους, όπως θα άρμοζε σε μια κοινωνία που πραγματικά αγαπά και σέβεται την ιστορική της κληρονομιά.
Ποια είναι λοιπόν η πραγματική σχέση μας με όλα αυτά; Γιατί άραγε όλοι αυτοί οι φωτισμένοι άνθρωποι, που τόσο έντονα αντέδρασαν για τα αρχαία της Βενιζέλου, μένουν χρόνια τώρα απαθείς και αδιάφοροι σε αυτή την καθημερινή βεβήλωση, εγκατάλειψη και προσβολή όλων αυτών που θα έπρεπε εξ ίσου, αν όχι περισσότερο, να τους απασχολούν και να τους εξεγείρουν; Γιατί δεν οργάνωσαν ποτέ μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας για τον ευτελισμό αυτό;
Νομίζω ότι κάποια στιγμή πρέπει να βρούμε το θάρρος να κάνουμε έναν ανοιχτό και ειλικρινή διάλογο πάνω στο θέμα αυτό που πονάει.
Σε κάθε περίπτωση ο σεβασμός στην πολιτιστική μας κληρονομιά δεν μπορεί να είναι αποσπασματικός, ούτε βέβαια να ακολουθεί κανόνες δημοσιότητας.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Εκδότης
Σταύρος Ανδρεάδης
Γενική Διευθύντρια
Βίκη Παπαδημητρίου
Διευθυντής Σύνταξης
Κώστας Δ. Μπλιάτκας
Συντακτική Επιτροπή
Άρις Γεωργίου, Θούλη Μισιρλόγλου, Κώστας Δ. Μπλιάτκας, Λέων Α. Ναρ, Σάκης Σερέφας, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Ελευθερία Στόικου, Στελλίνα Τρωιάνου, Ευάγγελος Χεκίμογλου
Συνεργάτες Τεύχους
Χάρις Αρώνη, Τάνια Βοσνιάδου, Άρις Γεωργίου, Γιώργος Γιακουμίδης, Μπάμπης Γιαννακίδης, Ναυσικά Γκράτζιου, Γιάννης Επαμεινώνδας, Χρίστος Ζαφείρης, Μαίρη Καιρίδη, Νίκος Καλογήρου, Λίζα Μαμακούκα, Θούλη Μισιρλόγλου, Κώστας Μπλιάτκας, Αλεξάνδρα Μυλωνά, Λέων Ναρ, Ελένη Ξεξάκη, Μανόλης Ξεξάκης, Γιώργος Χ. Παπαδόπουλος,Τάσος Παπαδόπουλος, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ευδοξία Ράδη, Σάκης Σερέφας, Γιάννης Σιμητόπουλος, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Πάνος Τζώνος, Βαλεριάνο Τροϊάνι, Μικέλε Τροïάνι, Ευάγγελος Χεκίμογλου
Έρευνα-Επιμέλεια Ύλης: Χριστίνα Χαλεπλίδου, Χιονία Βλάχου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
EDITORIAL
7 Η πολιτιστική μας κληρονομιά και εμείς
Σταύρος Ανδρεάδης
ΟΣΑ ΔΕΝ ΛΕΕΙ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
8 Συνοικίες που κανείς δεν αγαπούσε
Ευάγγελος Χεκίμογλου
9 Μόλχο, ένας μύθος
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
10 Οι παπαγάλοι της Θεσσαλονίκης
Μανόλης Ξεξάκης
11 Αδέσποτα συμπυκνώματα
Άρις Γεωργίου
12 Από τη γνωστή φουρνοφωλιά
Μπάμπης Γιαννακίδης
13 Πρωινό θύμησες
Βαλεριάνο Τροϊάνι
14 Κλικ
Γιώργος Χ. Παπαδόπουλος / 9-11-2021
15 Ο Φύλακας του Χρόνου
Σάκης Σερέφας
ΤΟΠΟΣΗΜΑ
16 ΕΣΑΕΙ ΜΟΔΙΑΝΟ
18 Η Αγορά Μοδιάνο ως σημαντικός αστικός συντελεστής
Νίκος Καλογήρου
22 Μοδιάνο για πάντα
Λέων Ναρ
28 Μοδιάνο. Μνήμη ή φαντασίωση.
Τάνια Βοσνιάδου
30 «Μοντιάνο» τότε, τώρα, αύριο
Άρις Γεωργίου
ΓΩΝΙΕΣ
38 Κωστής Μοσκώφ, ο άρχοντας της Μοδιάνο
Χρίστος Ζαφείρης
ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
40 Οι σκύλοι της Αριστοτέλους
Πάνος Τζώνος
46 Η δυτική είσοδος
Τάσος Παπαδόπουλος
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΔΥΟ ΑΙΩΝΕΣ (1821 – 2021)
52 Το Πανελλήνιο Ηρώο της Ελληνικής Επανάστασης και τα γλυπτά των αγωνιστών του 1821 στη Θεσσαλονίκη
Χρίστος Ζαφείρης
ΝΕΑ ΕΚΦΡΑΣΗ
58 We Can’t Do It Without Roses
Θούλη Μισιρλόγλου
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
64 Δημήτρης Μαραμής. «Έχω τρόπους να αιχμαλωτίζω την έμπνευση».
Συνέντευξη στον Κώστα Μπλιάτκα
ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ ΠΟΛΗ
68 Το δουλεμπόριο στην οθωμανική Θεσσαλονίκη
Ευάγγελος Χεκίμογλου
ΘΕΜΑ
74 Παλιά πατάρια, ηρωικά στέκια
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
78 Τα βιβλιοπωλεία της ζωής μας
Μαίρη Καιρίδη
ΕΝΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΕΩΣ
80 Η αναπαράσταση της αφαίρεσης
Ηρακλής Παπαϊωάννου
Ευδοξία Ράδη
ΦΩΤΟ/ ΑΠΟΡΙΑ
86 Η Σμαρώ από την Καλαμαριά
Μανόλης Ξεξάκης
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
88 Μια βόλτα με ανταμοιβή
Ναυσικά Γκράτζιου
ΙΣΤΟΡΙΑ
94 Η παρουσία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης στην υποδοχή του Βασιλιά Γεωργίου Β΄
Λέων Ναρ
Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ
98 Μια καμήλα στην Καμάρα
Σάκης Σερέφας
ΒΙΒΛΙΟ
106 Μαθητικές εργασίες του Ντίνου Χριστιανόπουλου (1943-1948)
Συζήτηση του Κώστα Μπλιάτκα με τον Δημήτρη Κόκορη
114 «Τότε βλέπεις ο κόσμος δε βιαζόταν»
Ευάγγελος Χεκίμογλου
ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ
116 Ματώνει πάλι ο Πύργος
Αλεξάνδρα Μυλωνά
118 Πιγκουίνοι
Λίζα Μαμακούκα
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΝΕΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
120 Το γάλα και το δέλτα
Γιάννης Επαμεινώνδας
Άρις Γεωργίου
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
124 Στην Τσιμισκή, οι φτελιές είδαν
Σάκης Σερέφας