Το ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚέΩΝ ΠόΛΙΣ είναι μια τριμηνιαία πολιτιστική έκδοση για την Ιστορία, την Τέχνη, τα Γράμματα και τον Πολιτισμό της καθημερινότητας.
ΤΕΥΧΟΣ
75
Ημερομηνία έκδοσης:
Μάρτιος 2021
Γλώσσα: Ελληνικά
Σελίδες: 120
Σχήμα/Διαστάσεις: 21×48
Τεύχος: 75
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 8.00
Εξώφυλλο: Μιχαήλ Καρίκης
No Ordinary Protest
Production photograph, 2018
EDITORIAL
του Κώστα Δ. Μπλιάτκα
Πού πηγαίνουμε και τι γιορτάζουμε;
Μπαίνοντας μόλις νύχτωνε στα θερινά σινεμά της Αριστοτέλους , στο ‘’Ζέφυρο’’, το ‘’Ρίο’’, το ‘’Ρεξ’’, κρατούσες πριν σε τυλίξει το μαγικό σκοτάδι, την εικόνα της βόλτας από τον Λευκό Πύργο με το καράβι που είχε φόντο τις μεγαλόπρεπες κορυφές του Ολύμπου.
Έτσι λένε οι παλιότεροι.
Αυτοί δεν έζησαν τις σημερινές συνήθειες να κλείνεις εισιτήριο από το διαδίκτυο και να ενημερώνεσαι ακριβώς για τις ώρες των προβολών. Πολλοί έμπαιναν, σχεδόν παρορμητικά, στη μέση του έργου.
Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ο αξέχαστος Umberto Eco , ο κορυφαίος Ιταλός συγγραφέας και σημειολόγος, πιθανότατα πιο γνωστός στον κόσμο για το μυθιστόρημά του, ‘’Το Όνομα του Ρόδου’’ , που αργότερα έγινε ταινία με πρωταγωνιστή τον Sean Connery, θα χρησιμοποιούσε αυτή την ξεχασμένη εικόνα της καθυστερημένης εισόδου στο σινεμά για να εξηγήσει στη νέα γενιά την αξία της ιστορικής μνήμης
Έγραψε το 2014 στην εγκάρδια «Επιστολή στον Εγγονό μου»:
‘’Ιστορική μνήμη δεν είναι τα γεγονότα της ζωής σου ή τα πράγματα που έχεις διαβάσει, αλλά αυτά που συνέβησαν πριν ακόμη γεννηθείς. Σήμερα, αν πας σε ένα κινηματογράφο, θα πρέπει να μπεις μέσα μια συγκεκριμένη ώρα, όταν αρχίζει η ταινία, και όταν η προβολή ξεκινά, είναι σαν κάποιος να σε παίρνει από το χέρι και να σου λέει τι συμβαίνει. Στα χρόνια μου, μπορούσε κανείς να μπει στην αίθουσα του κινηματογράφου οποιαδήποτε στιγμή, θέλω να πω, στο μέσο της προβολής. Έμπαινε τη στιγμή που συνέβαιναν ορισμένα πράγματα και προσπαθούσε να καταλάβει τι είχε προηγηθεί. Αργότερα, όταν η ταινία ξανάρχιζε, μπορούσε να διαπιστώσει αν είχε καταλάβει σωστά την υπόθεση, εκτός του ότι, αν η ταινία είχε ενδιαφέρον, μπορούσε να μείνει και να την ξαναδεί. Λοιπόν, η ζωή είναι σαν μια ταινία της δικής μου εποχής’’.
Οι προτροπές ‘’βάζε πράγματα στο μυαλό σου’’ και ‘’καλλιέργησε, λοιπόν, τη μνήμη σου και θα ζήσεις χίλιες ζωές», τις οποίες ‘’μπορείς να ακολουθήσεις ακόμη και τώρα, ενώ σερφάρεις στο iPad σου’’ , που καταθέτει στην επόμενη γενιά με το ίδιο κείμενο ο Eco- επιθυμώντας να μην εκληφθούν ως υπόδειξη από έναν ‘’βαρετό παππού’’ – έχουν τη σημασία τους ειδικά φέτος που ψάχνουμε το που πατάμε και που πηγαίνουμε, το τι έγινε και τι έρχεται και το ‘’τι γιορτάζουμε’’, με την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική επανάσταση.
Κάθε γενιά, όπως θέλει να κάνει δική της την ‘’Αθανασία’’ (που ύμνησε ο Νίκος Γκάτσος ως ομορφονιά που δεν την κέρδισε κανείς) έτσι και ξεχνά πως ερχόμαστε στη ζωή όταν πολλά πράγματα έχουν ήδη συμβεί πριν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, και είναι σημαντικό να μάθουμε, να διδαχθούμε , να συγκρίνουμε από το τι έχει συμβεί πριν εμείς γεννηθούμε.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Εκδότης
Σταύρος Ανδρεάδης
Γενική Διευθύντρια
Βίκη Παπαδημητρίου
Διευθυντής Σύνταξης
Κώστας Δ. Μπλιάτκας
Συντακτική Επιτροπή
Άρις Γεωργίου, Θούλη Μισιρλόγλου, Κώστας Δ. Μπλιάτκας, Λέων Α. Ναρ, Σάκης Σερέφας, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Ελευθερία Στόικου, Στελλίνα Τρωιάνου, Ευάγγελος Χεκίμογλου
Συνεργάτες Τεύχους
Αλέξανδρος Αβραμίδης, Χάρις Αρώνη, Γιάννης Βανίδης, Χιονία Βλάχου, Άρις Γεωργίου, Παντελής Γεωργίτσης, Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά, Γιάννης Επαμεινώνδας, Χρίστος Ζαφείρης, Μαίρη Καιρίδη, Νίκος Καλογήρου, Κυριάκος Κατσαρέας, Βασίλης Κολώνας, Γιώργος Κορδομενίδης, Λίζα Μαμακούκα, Κώστας Μπλιάτκας, Αλεξάνδρα Μυλωνά, Λέων Ναρ, Σοφία Νικολαϊδου, Μανόλης Ξεξάκης, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ντίνος Παπασπύρου, Παρασκευάς Σαββαϊδης, Σάκης Σερέφας, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Βαλεριάνο Τροϊάνι, Μικέλε Τροϊάνι, Στελλίνα Τρωιάννου, Κωνσταντίνος Τσακαλίδης, Στέργιος Τσιούμας, Χριστίνα Χαλεπλίδου.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
EDITORIAL
7 Πού πηγαίνουμε και τι γιορτάζουμε;
Κώστας Μπλιάτκας
ΟΣΑ ΔΕΝ ΛΕΕΙ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
8 Πλάνα αποθηκών
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
10 Ήταν ένα παρατημένο σαλούν
Σοφία Νικολαΐδου
11 Σινεμά «κατ’ οίκον»
Στελλίνα Τρωιάνου
12 Στην αγαπημένη μου Φώφη, 11-4-’43
Άρις Γεωργίου
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΔΥΟ ΑΙΩΝΕΣ (1821-2021)
14 Ανώλεθρη και περίβλεπτη
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
20 Η κατασκευή της Νεοελληνικής Θεσσαλονίκης:
Εκλεκτικές νεοβυζαντινές αναβιώσεις
Νίκος Καλογήρου
30 H Θεσσαλονίκη στη φωτογραφία του 20ου αιώνα
Οι πολλαπλές εικόνες μιας πόλης στη σκιά της ιστορίας.
Βασίλης Κολώνας
ΘΕΜΑ
38 Μια συνάντηση στο «μέσον της οδού» – Η ιδεολογική προπαρασκευή της Επανάστασης
Γιάννης Επαμεινώνδας
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
44 Delacroix – «Ελλάδα»-«Ελευθερία» (Salon 1824, 1827)
Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
48 Σοφία Νικολαΐδου: «Ο συγγραφέας είναι αυτός που ακούει»
Συνέντευξη στην Μαίρη Καιρίδη
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ ΠΟΛΗ
54 Ένα παιδί που δεν έμεινε στη Θεσσαλονίκη
Ευάγγελος Χεκίμογλου
ΝΕΑ ΕΚΦΡΑΣΗ
58 Θωμάς Μακινατζής: Ως αρχειοθέτης σκορπιών εικόνων…
Συνέντευξη στη Χιονία Βλάχου
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
62 Anthropause II
Ηρακλής Παπαϊωάννου
64 Μια επταετία μέσα στα σέβεντιζ
Άρις Γεωργίου
ΦΩΤΟ/ΑΠΟΡΙΑ
68 Πηγάζει από την αβεβαιότητα η ομορφιά;
Μανόλης Ξεξάκης
ΣΤΙΓΜΕΣ
72 Η λαϊκή. Επίθετο και ουσιαστικό
Ηρακλής Παπαϊωάννου
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ
78 Ένα κουτάλι στον βυθό
Σάκης Σερέφας
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΟΠΟΣΗΜΑ
84 Ο Κήπος του Μπες Τσινάρ κι εγώ
Παρασκευάς Σαββαϊδης
ΜΟΥΣΙΚΗ
88 Μάγισσα Θεσσαλονίκη
«Σαλονίκη παινεμένη»
Τα υμνητικά τραγούδια της πόλης
Χρίστος Ζαφείρης
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
96 Το Πλατάνι της Ακρόπολης είδε
Σάκης Σερέφας
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΝΕΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
98 Διεθνής Εμποροπανήγυρη Θεσσαλονίκης
Άρις Γεωργίου
Γιάννης Επαμεινώνδας
ΒΙΒΛΙΟ/ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
102 Ρένα Κύρκα – Χρυσούλα Βαρδαλή: Μια αρχαία πήλινη πινακίδα αφηγείται ιστορία 25 αιώνων… Συνέντευξη στη Χριστίνα Χαλεπλίδου
ΒΙΒΛΙΟ
106 I REMEMBER. ΘΥΜΑΜΑΙ
Γράφει ο Λέων Νάρ
ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ
110 Η μανιβέλα
Λίζα Μαμακούκα
112 Χέρια ακάματα, τα χέρια της
Αλεξάνδρα Μυλωνά
FRAGMENTA
114 Από το Εντευκτήριο
Γιώργος Κορδομενίδης