Ημερομηνία έκδοσης:
Μάρτιος – Μάιος 2016

Γλώσσα: Ελληνικά
Σελίδες: 112
Σχήμα/Διαστάσεις: 21×48
Τεύχος: 55
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 8.00

Εξώφυλλο: Citroën 2CV δεκαετίας του ’80 Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2014
Φωτογραφία από την έκθεση Ωτο-μπιο-γκραφί του Αρι Γεωργίου.

EDITORIAL
του Άρι Γεωργίου

 

Το ποτήρι μισοάδειο

Δεν μπορώ παρά να αντιλαμβάνομαι την πόλη μου, την των «Θεσσαλονικέων Πόλιν», από την τωρινή σκοπιά μου. Που είναι πολυπαραμετρική. Εδώ γεννήθηκα, εδώ μεγάλωσα και δια-μορφώθηκα, εδώ εργάστηκα, εδώ γερνώ. Όχι, δεν μου λείπουν οι έξωθεν παραστάσεις ―δυτικότροπες, ομολογώ, οι πλείστες―, μέτρα απαραίτητα για σταθμίσεις μιας κάποιας αντικειμενικότητας ή, έστω, μετριασμού πιθανής άκρατης υποκειμενικότητας. Και πλέον δεν μου λείπει ούτε η ηλικία (βλέπε και κάποια πείρα) που, αν ήταν μικρότερη, αυτό που ονομάζω “τωρινή σκοπιά” μου θα ήταν κατά πολύ διαφορετική.

Είναι λοιπόν αδύνατον από αυτήν, την τωρινή σκοπιά, να μην αντιλαμβάνομαι την πόλη, εν μέσω κρίσης μάλιστα, μέσα από ένα πλέγμα συν-κρίσεων. Συγκρίσεων του “τώρα” της πόλης με το ίδιο το παρελθόν της· συγκρίσεων επίσης με συγκρίσιμα μεγέθη, πόλεις, τόπους, ακόμη και στο “τότε” της, στο παρελθόν της. Συγκρίσεων, κατά τα λοιπά, με αυτό που η πόλη θα μπορούσε να είχε γίνει στο μεταξύ, κατά τη διάρκεια δηλαδή της διαμόρφωσης του τότε μέλλοντός της, δηλαδή του τωρινού της παρόντος.

Δυστυχώς (μήπως άραγε ευτυχώς;), όχι μέσα από συγκρίσεις με το μέλλον της, το βήμα εδώ σε νεότερους στο πεδίο της διάπλασης ελπίδων και της οικοδόμησης στόχων και προταγμάτων.

Πολλά από τα δρομάκια, ακόμη και μεγάλοι δρόμοι, ήταν ακόμη χωματόδρομοι. Τα περισσότερα από τα κτίσματα ήταν διώροφα, τριώροφα το πολύ. Πλήθος απροσμέτηρητο και κονιορτοπαραγωγό τα εργοτάξια των νέων οικοδομών της φάσης της αντιπαροχής. Και της εγκατάστασης αισθητικών κριτηρίων μιας μη αρχιτεκτονικής, που αντιθέτως, ως έκφανση της αρχιτεκτονικής μελετάται στις

μέρες μας από σύγχρονους αναλυτές του εν λόγω μεταπολεμικού φαινομένου.

Συγκροτήθηκε σιγά σιγά, όχι κατ’ ανάγκην συγκροτημένα, ένας ιστός του οποίου τα χαρακτηριστικά παρέπεμπαν περισσότερο σε αυτό που θα μπορούσαμε να αντιλαμβανόμαστε ως “ανάπτυξη”, ως

πολιτισμό, ως εκπολιτισμό, σε ένα κλίμα που σταδιακά μας απομάκρυνε από την υπανάπτυξη, που ευνοούσε την προσδοκία μιας πιθανής ευθυγράμμισης, συστοίχισης έστω, της Θεσσαλονίκης με συγκρίσιμες πόλεις και τόπους μιας Ευρώπης του «ανήκομεν εις την Δύσιν». Η πολιτιστική πενία βαθμιαία αναιρέθηκε, αρχικά χάρη σε σημειακές εστίες πολιτισμού που έπαιξαν τον ρόλο μαγιάς για καρποφόρες ζυμώσεις αργότερα. Κατά τις δύο πρώτες, μετά τη μεταπολίτευση, δεκαετίες τέθηκαν τα θεμέλια ενός εκσυγχρονισμού που έδειχνε να υπόσχεται ακόμη και ζηλευτά επίπεδα προόδου.

Η τελευταία όμως δεκαετία του περασμένου αιώνα μάς επιφύλαξε τις ανατροπές που σοβούσαν πίσω από τα πέπλα της πλασματικής ισορροπίας ενός κόσμου από συστάσεως … ανισσόρροπου. Η αναπάντεχη αλλαγή κυρίως στις χώρες του “υπαρκτού” σοσιαλισμού δεν άφησε ανέπαφη τη Θεσσαλονίκη. Πιο πρόσφατες ακόμη διεθνείς ανακατατάξεις και ανατροπές αξιακών συστημάτων επηρεάζουν δραστικά και δραματικά τον βηματισμό της πόλης στην κατεύθυνση της πολιτιστικής και

πολιτισμικής της χειραφέτησης. Οι πολλαπλασιασμένες, τα τελευταία χρόνια, αναβαθμιστικές πρωτοβουλίες και δυνάμεις της προσκρούουν σε υπερ-πολλαπλάσιες δυνάμεις αντίδρασης, και πάνω από όλα σε αγκυλώσεις που ελάχιστη σχέση μπορούν να έχουν με τη γνώση, την εξέλιξη και τα υποτιθέμενα κεκτημένα, καθώς, όψιμα, αναδίδουν οσμή δοξασίας και κακοφορμισμένης συντήρησης.

Μεσοσταθμικά εν τέλει, ξαναπήραμε την κάτω βόλτα. Το “ποτήρι” κοντεύει να αδειάσει. Και πρωτοβουλίες ή εστίες, μεταξύ άλλων πολλών ατομικών ή συλλογικών, πλην φευ όχι πλέον ικανών, όπως του Θεσσαλονικέων Πόλις, μόνο ως πράξεις στοιχειώδους, σχεδόν αταβιστικής, αντίστασης μπορώ να τις αντιληφθώ· πράξεις, εν πάση περιπτώσει, τουλάχιστον μη συνθηκολόγησης μέσα στο αχαρτογράφητο τοπίο μιας δυσοίωνης παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας, της οποίας η Θεσσαλονίκη δεν μπορεί παρά να είναι απλό συστατικό.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Εκδότης
Σταύρος Ανδρεάδης

Γενικός Διευθυντής
Κώστας Δ. Μπλιάτκας

Εκδοτική Επιτροπή 
Γιώργος Αναστασιάδης, Σοφία Καρακώστα, Κώστας Δ. Μπλιάτκας, Παντελής Σαββίδης, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Ελευθερία Στόικου, Αλίκη Τσιρλιάγκου

Συνεργάτες τεύχους
Γιώργος Αναστασιάδης, Νίκος Ασλανίδης, Γιάννης Βανίδης,, Ελένη Βράκα, Άρις Γεωργίου, Ηρακλής Γκουντάρας, Αναστάσιος Ζώτος, Δήμητρα Καμαράκη, Νάντια Καρακώστα, Κώστας Καρδερίνης, Βασίλης Κολώνας, Δωροθέα Κοντελετζίδου, Γιώργος Κορδομενίδης, Ηλίας Κουτσούκος, Κώστας Κωτσάκης, Κώστας Μπλιάτκας, Γιώργος Μουμουζιάς, Λίνα Μυλωνάκη, Πρόδρομος Νικηφορίδης, Παρασκευή Νίτσιου, Μανόλης Ξεξάκης, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ματούλα Σκαλτσά, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Σάκης Σερέφας, Δανάη Τεζαψίδου, Αλεξία Τζιώνα, Μικέλε Τροϊάνι, Στελλίνα Τρωιάνου, Αγαθονίκη Τσιλιπάκου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

EDITORIAL
5 Το ποτήρι μισοάδειο
του Άρι Γεωργίου

6 ΟΣΑ ΔΕΝ ΛΕΕΙ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
των Μανόλη Ξεξάκη, Γιώργου Αναστασιάδη, Προδρόμου Νικηφορίδη και Ελένης Βράκα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ
Αφιέρωμα: Αριστόβουλος Μάνεσης

10 Το έργο, το όραμα και η επιστημονική και πολιτική παρουσία του αείμνηστου συνταγματολόγου
του Γιώργου Αναστασιάδη

18 Ήταν πάνω απ’ όλα δάσκαλος πανεπιστημιακός
Συνέντευξη του διακεκριμένου Συνταγματολόγου Αντώνη Μανιτάκη, φοιτητή του Α. Μάνεση, για τον καθηγητή του και για το Σύνταγμα στον Κώστα Μπλιάτκα

ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
22 Πάρε το λεωφορείο «10», Στάση «Θεαγένειο»,
του Γιώργου Σκαμπαρδώνη

26 Μια ΑΥΤΟ(κινητιστική) ΒΙΟ ΓΡΑΦΙΑ
του Κώστα Μπλιάτκα

30 Βιογραφίες αντικειμένων: Με αφορμή το βιβλίο του Άρι Γεωργίου «Ωτομπιογκραφί, και τα αυτοκίνητα ενός ανήλικου φαντασιακού της ομώνυμης έκθεσης στη βίλα Καπαντζή
του Κώστα Κωτσάκη

38 Τα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης κατά τον Μεσοπόλεμο (1919-1939)
του Βασίλη Κολώνα

44 Το δικό μας 2ο: Μια ιστορία ενός αιώνα, ενός χρόνου και ενός μήνα στην Ικτίνου
του Γιώργου Μουμουζιά

48 Ευτυχείς Συνεργείες. Το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και το Μεταπτυχιακό «Μουσειολογία-Διαχείριση Πολιτισμού» του ΑΠΘ
της Ματούλας Σκαλτσά

52  Ένας καλά κρυμμένος θυσαυρός
του Ηρακλή Γκουντάρα

54 Οι φοιτητες και το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
της Παρασκευής Νίτσιου

55 Η δική μας σιδηροδρομική στάση
της Δανάης Τεζαψίδου

56 Η Στρατιωτική Στάση και ο Pierro Arrigoni
του Ηρακλή Γκουντάρα

58 Η ιστορία του βαγονιού του “Orient Express”
του Ηρακλή Γκουντάρα