Ημερομηνία έκδοσης:
Σεπτέμβριος 2006

Γλώσσα: Ελληνικά
Σελίδες: 208
Σχήμα/Διαστάσεις: 21 x 28
Τεύχος: 20
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 10.00

EDITORIAL

Το ιστορικό αστικό τοπίο -οι διαχρονικές αλλαγές μιας πόλης, όπως εκφράζονται στον χώρο- αποτελεί αντικείμενο μελέτης αλλά και φαντασίας. Η αναπόληση για τις διαδοχικές μορφές της πόλης και των τρόπων με τους οποίους ζούσαν σ’ αυτήν οι άνθρωποι δημιουργεί μια ευχάριστη αίσθηση που βρίσκεται πίσω από κάθε επαφή με την ιστορία, ακόμη και με μελέτες κοινότοπες ή ανακριβείς. Η πόλη, έλεγε κάποιος μεγάλος πολεοδόμος, είναι μια κατασκευή μέσα στον χώρο, αλλά σε τεράστια κλίμακα. Αυτό δεν γίνεται αντιληπτό καθημερινά (στις οικείες διαδρομές μας οι εικόνες έχουν δύο διαστάσεις). Χρειάζεται να μεσολαβήσουν μεγάλα χρονικά διαστήματα. Το ζήτημα είναι με ποιους τρόπους προσλαμβάνουμε αυτήν την κατασκευή και τις μεταβολές της. Οι τρόποι και το επίπεδο της πρόσληψης θα καθορίσουν τη μελλοντική στάση μας απέναντι στην πόλη, τη μορφή με την οποία θα παρέμβουμε ή θα δεχτούμε παρεμβάσεις (κρίνοντας αν είναι εις βάρος της ή προς όφελος της).

Η πρόσληψη της κατασκευής δεν είναι πάντοτε αντικειμενική. Όσα και αν γνωρίζουμε για κάποια αστική περιοχή σε μια συγκεκριμένη περίοδο, πάντοτε απομένουν περιθώρια για τη φαντασία μας (όχι μόνο γιατί οι γνώσεις μας είναι ατελείς, αλλά διότι έτσι λειτουργεί το ανθρώπινο μυαλό). Η ιστορία γίνεται αντικείμενο των αισθήσεων όχι μόνο της νόησης. Και πάντοτε, καμία ιστορική δράση δεν γίνεται αισθητή από μόνη της, αλλά μόνο σε συνδυασμό με τον γεωγραφικό χώρο στον οποίο συντελέσθηκε.

Η εικόνα της Θεσσαλονίκης που προσφέρει ο εικοστός (εικοστός!) τόμος της σειράς «Θεσσαλονικέων Πόλις» σχηματίζεται από εφημερίδες, δικαστικά έγγραφα και προφορικές μαρτυρίες της περιόδου 1940- 1949, από ταινίες των δεκαετιών 1950 και 1960, από αρχειακά έγγραφα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών στις αρχές του εικοστού αιώνα. Σχηματίζεται ακόμη από αναδίφηση βυζαντινών και οθωμανικών πηγών, από αυτοψία σε βιομηχανικά αρχεία και παλαιά στρατιωτικά κτίρια. Κατασκευασμένες από τόσο ανομοιογενή και ταυτοχρόνως συγγενή υλικά, οι αντανακλάσεις της βυζαντινής, οθωμανικής και ευρωπαϊκής πόλης που ονομάζεται Θεσσαλονίκη δημιουργούν ένα παράξενο αστικό τοπίο. Άλλοτε, είναι επικίνδυνο να το διαβούμε και να το καταλάβουμε. Άλλοτε, είναι μια ευχάριστη αίσθηση, κάτι σαν αναπόληση μιας ζωής που κάποιος δεν πρόλαβε να ζήσει.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Εκδότης
Ευάγγελος Χεκίμογλου

Εκδοτική Επιτροπή
Πολυξένη Αδάμ – Βελένη, Γιώργος Αναστασιάδης, Ευαγγελία Βαρελλα, Βασιλική Βαρμαζη, Ιωάννης Μουρελος, Ευτέρπη Μαρκη, Θάλεια Μαντοπούλου – Παναγιωτοπούλου, Χαράλαμπος Παπαστάθης

Συνεργάτες
Γιώργος Αναστασιάδης, Έλλη Γκαλά-Γεωργιλά, Δημήτριος Χρ. Γόλης, Βασίλης Κ. Γούναρης, Δημήτριος Ζυγομαλάς, Περσεφόνη Καραμπάτη, Γιάννης Κεσσόπουλος, Γιώργος Κορδομενίδης, Αγγελική Μυλωνάκη, Αθανάσιος Φωτίου, Ευάγγελος Χεκίμογλου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΧΡΟΝΙΚΟΝ
18  Η καθημερινή ζωή της Θεσσαλονίκης στις εφημερίδες της, 1940-1949: Χαρακτηριστικά δείγματα
Γιώργος Αναστασιάδης

26  Η Θεσσαλονίκη του ελληνικού κινηματογράφου: εικόνες της πόλης σε ταινίες του ’50 και του ‘60
Αγγελική Μυλωνάκη

ΜΕΛΕΤΕΣ
38  Αρειμάνιοι καβάσηδες και δραστήριοι επιχειρηματίες: Το Αμερικάνικο Προξενείο Θεσσαλονίκης στις αρχές του 20^ου αιώνα
Βασίλης Κ. Γούναρης & Περσεφόνη Γ. Καραμπάτη

66  Έγκλημα και Τιμωρία: Ο «Μακεδόνας» Φριτς Σούμπερτ ( 1944-1947)
Αθανάσιος Φωτίου

ΧΑΜΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ
106  Ένα μικρό σημείωμα για τη Βυζαντινή «Λεωφόρο» της Θεσσαλονίκης
Έλλη Γκαλά-Γεωργιλά