Ημερομηνία έκδοσης:
Μάρτιος 2002

Γλώσσα: Ελληνικά
Σχήμα/Διαστάσεις: 21 x 28
Τεύχος: 7
ISSN: 1108-5452
Τιμή: € 6.00

Εξώφυλλο: Μαρμάρινο ανάγλυφο με παράσταση νεκρόδειπνου. Δεύτερο μισό του τέταρτου π.Χ. αιώνα. Ανευρέθη στον χώρο του Πανεπιστημίου.

EDITORIAL

To Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης συμπλήρωσε 75 χρόνια ζωής και λειτουργίας. Το ίδιο συνέβη και με άλλους θεσμούς της Θεσσαλονίκης που δρομολογήθηκαν στη δεκαετία του 1920, όπως λόγου χάρη η Διεθνής Έκθεση. Αλλά και με θεσμούς που καταργήθηκαν, όπως η Ελληνική Ορθόδοξος Κοινότητα Θεσσαλονίκης, που διαλύθηκε προ 75 ετών, περνώντας -σχεδόν οριστικά-στη λήθη.

Επέτειοι τέτοιας μορφής δεν αφορούν μόνο τους εορτάζοντες οργανισμούς, αλλά όλους μας. Συνδέονται με αναδρομές, που αντανακλούν τις σύγχρονες αντιφάσεις, όσες παράγει και βιώνει η πόλη. Η ιστορία ενός θεσμού δεν είναι μόνο η ιστορία ενός θεσμού. Ούτε είναι απλώς «κομμάτι της ιστορίας της πόλης», όπως λέγεται συνήθως στις επετείους. Η ιστορία δεν διασπάται σε κομμάτια, δεν τέμνεται και δεν ζυγίζεται. Η Διεθνής Έκθεση, επί παραδείγματι. είναι η ιστορία της Θεσσαλονίκης. Το Πανεπιστήμιο αποτελεί οντότητα διαχρονική, συνείδηση ευρύτερη, που υπερκαλύπτει πρόσωπα και μαθήματα και κτίρια, το πανεπιστήμιο είναι εμείς, είμαστε εμείς, ακόμη κι αν δεν φοιτήσαμε σ’ αυτό. Δύσκολα θα εντοπίσει κανείς κάποιο σημαντικό γεγονός ή πρόσωπο, που να έχει σχέση με την πόλη και να μην συνδέεται με το Πανεπιστήμιό της. Δύσκολα θα εντοπίσει κανείς μία πτυχή της μικροϊστορίας της πόλης, που να μην διαθέτει τη λέξη πανεπιστήμιο στην περιγραφή της.

Αντί άλλων αποδείξεων, αρκεί κανείς να ξεφυλλίσει το περί πανεπιστημίου ανθολόγιο, που φιλοξενούμε στο παρόν τεύχος (Γ. Αναστασιάδης), και θα διαπιστώσει ότι η αίσθηση της πανεπιστημιακής λειτουργίας έχει επηρεάσει σύμπασες τις καρδιές και έχει οδηγήσει σε γλαφυρές περιγραφές πολλές αξιόλογες πέννες.

Στα σύγχρονα θέματα και τις μελλοντικές προοπτικές του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης επικεντρώνει η συνέντευξη του πρύτανη του ιδρύματος. Ο τόπος του πανεπιστημίου, και συγκεκριμένα η ιδιότητά του ως αρχαίου κοιμητηρίου (Μ. Τσιμπίδου-Αυλωνίτη), και οι τρόποι χρηματοδότησης του Α.Π.Θ. στην εναρκτήρια φάση του (X. Παπαστάθης & Ε. Χεκίμογλου) είναι οι θεματικές που συμπληρώνουν τις καταθέσεις των ερευνητών για το αφιέρωμα του παρόντος τόμου. Μαζί με τα κείμενα του προηγουμένου, πιστεύουμε πως αποτελούν ένα corpus μελετών για το Α.Π.Θ. εκ των έξω, δηλαδή όχι «εσωτερική» ιστόρηση του οργανισμού, αλλά θέασή του από τη σκοπιά της πόλης των Θεσσαλονικέων.

Οι αρχαιότητες του Κίτρους (Ε. Μαρκή), η μουσειολογική αξιοποίηση των Μαντεμοχωρίων (Ο. Σακκαλή), ο αρμενικός ναός της Παναγίας στη Θεσσαλονίκη (Θ. Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου),η ατμόσφαίρα στην πόλη κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου (Α. Γερόλυμπου), η μεγάλη έκθεση που έγινε στο Παρίσι για το Βυζάντιο (Μ. Καμπούρη-Βαμβούκου) και τα νέα βιβλία είναι τα θέματα που επιλέξαμε γι’ αυτόν τον τόμο. Τα σχόλια και οι παρατηρήσεις του αναγνώστη είναι πάντοτε καλοδεχούμενες.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Εκδότης
Ευάγγελος Χεκίμογλου

Εκδοτική Επιτροπή
Πολυξένη Αδάμ – Βελένη, Γιώργος Αναστασιάδης, Ευαγγελία Βαρελλα, Ευτέρπη Μαρκη, Χαράλαμπος Παπαστάθης

Συνεργάτες
Γιώργος Αναστασιάδης, Ευαγγελία Βαρέλλα, Αναστασία Ευκλείδη, Μαρία Καμπούρη-Βαμβούκου, Αλεξάνδρα Καραδήμου-Γερολύμπου, Σπύρος Κούρτης, Ευστρατία Κωνσταντινίδου, Θάλεια Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου, Ευτέρπη Μαρκή, Γιώτα Μυρτσιώτη, Θεόδωρος Οικονόμου, Χαράλαμπος Παπαστάθης, Όλγα Σακκαλή, Βασιλική Σλαβίδου, Μαρία Τσιμπίδου-Αυλωνίτη, Ευάγγελος Χεκίμογλου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

9  Συζήτηση με τον Πρύτανη Μιχάλη Παπαδόπουλο
“Είναι Ένα Αληθινό Θαύμα το ΑΠΘ”
Συνέντευξη στη Γιώτα Μυρτσιώτη

19 Το Αρχαίο Ανατολικό Νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης και η Κρυφή Ιστορία της Πανεπιστημιούπολης
Μαρία Τσιμπίδου-Αυλωνίτη

33  Η Χαμένη Ευκαιρία για Οικονομική Αυτάρκεια του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Η περιουσία της επί Τουρκοκρατίας ελληνικής κοινότητας
Χαράλαμπος Παπαστάθης & Ευάγγελος Χεκίμογλου

121 Από το Ρωμαϊκό στο Βυζαντινό Κάστρο. Δύο Παραδείγματα από την Πιερία
Το Τετραπύργιο στις Λουλουδιές και το Κάστρο της Πύδνας (Βυζαντινό Κίτρος)
Ευτέρπη Μάρκη

131 Οι Δρόμοι του Χρυσού και του Αργύρου
Ένα Ευρωπαϊκό Θεματικό Δίκτυο για την Μεταλλευτική Κληρονομιά
Ευαγγελία Α. Βαρέλλα

135 Τα Μαντεμοχώρια στη Χαλκιδική
Μια Πρόταση Υπαίθριου Μουσείου
Όλγα Σακκαλη