FRAGMENTA #77

Nτίνος Χριστιανόπουλος
Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης επί γερμανικής κατοχής

του Γιώργου Κορδομενίδη
από το τεύχος 19 του περιοδικού Εντευκτήριο

Το 1942, μικρό παιδί, μ’ ένα κασελάκι κρεμασμένο με λουρί από το λαιμό, πουλούσα στους δρόμους τσιγάρα, παστέλια, αμύγδαλα με ρουλέτα, και καρτ-ποστάλ. Ήμουν όμως πολύ ντροπαλός, και τα αλητάκια μού κλωτσούσαν τον ταμπλά και δεν μ’ άφηναν να δουλέψω. Γι’ αυτό, την άνοιξη του 1943, τα παράτησα κι έπιασα δουλειά σαν τσιράκι σε ένα γραφείο με τρεις δικηγόρους. Από όλη εκείνη την περιπέτεια μού έμειναν μερικές απούλητες καρτ-ποστάλ. Είναι δώδεκα, και με χαρά τις παρουσιάζω σήμερα από το Εντευκτήριο.

Το σχήμα τους είναι μικρό (8,3×5,5 εκ.), σχεδόν το μισό από μία κανονική καρτ-ποστάλ, γιατί στα δύσκολα εκείνα χρόνια της κατοχής δεν υπήρχε καθόλου χαρτί. Επίσης, δεν είναι τυπωμένες με κλισέ αλλά είναι κανονικές φωτογραφίες, και μάλιστα χωρίς φίρμα του φωτογράφου ― άλλωστε, ήταν πολύ ευτελείς, και ίσως κυκλοφορούσαν παράνομα.

Το 1944 αναγκάστηκε και η μητέρα μου να ξαναδουλέψει (είχε ήδη δουλέψει το 1941). Απέναντι από το Πειραματικό Σχολείο, στη γωνία των οδών Αγίας Σοφίας και Ολύμπου, υπήρχαν τρία μέγαρα επιταγμένα, και εκεί είχαν εγκατασταθεί Γερμανοί στρατιώτες. Σ’ αυτούς δούλευε η μητέρα μου ως υπηρέτρια. Όταν έφυγαν τον Οκτώβριο, βρήκα μερικές φωτογραφίες που είχε τραβήξει ένας στρατιώτης από το μπαλκόνι του δεύτερου πατώματος του γωνιακού μεγάρου. Από αυτές παρουσιάζω εδώ πέντε, που κι αυτές έχουν το ίδιο περίπου σχήμα (9×6,2 εκ.). Τέλος, βρήκα και μία άλλη, μεγαλύτερη (13,5×8,5 εκ.), βγαλμένη από επαγγελματία φωτογράφο, που συνδέεται με τους Γερμανούς στρατιώτες της προηγούμενης ομάδας.

Για κάθε φωτογραφία έγραψα ένα μικρό σχόλιο, όπως μου ζήτησε το Εντευκτήριο. Eλπίζω να μην είναι περιττό.

[ Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Εντευκτήριο, τχ. 19, 1992 ]